QUYẾT ĐỊNH GIÁM ĐỐC THẨM 50/2014/KDTM-GĐT NGÀY 29/09/2014 VỀ VIỆC TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG TÍN DỤNG

TÒA KINH TẾ TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO

Ngày 29 tháng 9 năm 2014, tại trụ sở Tòa Kinh tê Tòa án nhân dân tối cao đã mở phiên tòa giám đốc thẩm xét xử vụ án kinh doanh, thưong mại tranh chấp về hợp đồng tín dụng giữa:

Nguyên đơn: Ngân hàng liên doanh Việt Nga; có trụ sở tại nhà số 85 Lý Thường Kiệt, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội; do ông Hoàng Quang Son làm đại diện theo Giấy ủy quyền số 10174/QĐ-KTTH ngàỵ 12/10/2010 của Giám đốc Ngân hàng liên doanh Việt Nga - Chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh.

Bị đơn: Công ty TNHH đánh bắt hải sản Thành Công; có trụ sở tại nhà số 63 Bà Triệu, phường 4, thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu; do bà Nguyễn Thị Phương - Giám đốc Công ty làm đại diện.

Người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan:

- Bà Nguyễn Thị Phương; trú tại số 63 Bà Triệu, phường 4, thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

- Công ty TNHH Kim Ngân, có trụ sở tại nhà số 7 Huỳnh Khương An, phường 3, thành phố Vũng-Tàu, tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu; do bà Phạm Thị Kim Ngân - Giám đốc Công ty làm đại diện.

NHẬN THẤY

Theo Đơn khởi kiện đề ngày 17/01/2008, lời trình bày của nguyên đơn trong quá trình giải quyết vụ án và các tài liệu chứng cứ khác do nguyên đơn xuất trình thì thấy:

Ngày 20/5/2009, Công ty TNHH đánh bắt hải sản Thành Công (sau đây viết tắt là Công ty Thành Công ) ký Hợp đồng tín dụng số 115/2009/HĐTD với Ngân hàng liên doanh Việt Nga (sau đây viết tắt là Ngân hàng) để vay số tiền 9.000.000.000 đồng, lãi suất trong hạn bằng 10,5%/năm, lãi suất quá hạn bằng 150% lãi suất trong hạn. Ngân hàng đã giải ngân cho Công ty Thành Công vay 5.000.000.000 đồng theo Hợp đồng số 04/115/2009/HĐTD ngày 01/9/2009; 1.699.996.530 đồng theo Hợp đồng số 05/115/2009/HĐTD ngày 15/9/2009; 1.734.485.765 đồng theo Hợp đồng số 06/115/2009/HĐTD ngày 21/10/2009. Như vậy, tổng cộng số tiền Ngân hàng cho Công ty Thành Công vay thực tế là 8.434.482.295 đồng.

Để bảo đảm cho khoản vay nói trên, tại Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất số 85/2009/HĐTC ngày 26/5/2009, bà Nguyễn Thị Phương thế chấp cho Ngân hàng tài sản là nhà và đất tại nhà số 14 đường Tô Hiến Thành, phường 4, thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (theo Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở số 777472651500168 do UBND thành phổ Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cấp ngày 13/02/2008 cho bà Nguyễn Thị Minh Thu. Ngày 29/4/2009 chuyển nhượng cho bà Nguyễn Thị Phương), để bảo đảm cho số tiền vay là 4.000.000.000 đồng

Công ty TNHH Kim Ngân (sau đây viết tắt là Công ty Kim Ngân) do bà Phạm Thị Kim Ngân-Giám đốc Công ty làm đại diện ủy quyên cho bà Nguyễn Thị Phương “ ...được quyền thế chấp ...” nhà, đất tại số 05 Lê Hồng Phong, phường Thắng Tam, thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (theo Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở số 777472650900832 do UBND thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cấp ngày 22/12/2008 cho Công ty Kim Ngân) theo Hợp đồng ủy quyền không đề ngày được công chứng viên Văn phòng công chứng Minh Đức, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu công chứng ngày 25/5/2009 nên ngày 26/5/2009, bà Nguyễn Thị Phương đã thế chấp cho Ngân hàng tài sản là nhà, đất nêu trên để bảo đảm cho số tiền vay là 5.000.000.000 đồng bằng Họp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất số 86/2009/HĐTC.

Các hợp đồng thế chấp nêu trên đều được công chứng và đăng ký giao dịch bảo đảm đúng quy định của pháp luật.

Quá trình thực hiện họp đồng, Công ty Thành Công mới thanh toán được 1.792.210.292 đồng (bao gồm: tiền gốc 1.000.000.000 đồng vả tiền lãi 792.210.292 đồng), còn lại không thanh toán nên Ngân hàng khởi kiện yêu câu Tòa án buộc Công ty Thành Công phải trả 8.212.578.555 đồng, trong đó: nợ gốc: 7.434.482.296 đồng, nợ lãi trong hạn 81.907.060 đồng. Nếu Công ty Thành Công không trả được nợ thì yêu cầu Tòa án xử lý cho phát mại tài sản thế chấp để thu hồi nợ cho Ngân hàng.

Tại Bản án kinh doanh, thương mại sơ thẩm số 02/2011/KDTM-ST ngày 06/01/2011, Tòa án nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu quyết định:

Buộc Công ty TNHH đảnh bắt hải sản Thành Công do bà Nguyễn Thị Phương làm đại diện phải trả cho Ngân hàng liên doanh Việt Nga tống số tiền là 8.212.578.555 đồng, bao gồm nợ gốc 7.434.482.295 đồng, lãi trong hạn 81.907.060 đồng, lãi quá hạn là 696.189.200 đồng và lãi phát sinh theo hợp đồng tín dụng đã ký cho đến khi Công ty TNHH đánh bắt hải sản Thành Công thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trả nợ cho ngân hàng.

Nếu Công ty TNHH đánh bắt hải sản Thành Công không thực hiện nghĩa vụ trả nợ nêu trên, thì Ngân hàng liên doanh Việt Nga có quyên yêu câu cơ quan thi hành án phát mại tài sản mà bà Nguyên Thị Phương và Công ty TNHH Kim Ngân đã thế chấp để thu hồi nợ cho Ngân hàng, tương ứng với phần nghĩa vụ bảo lãnh, gồm:

+ Nhà và đất tại thủa đất số 158 (220), tờ bản sổ 11 (02) tại địa chỉ 14 đường Tô Hiến Thành, phường 4, thành pho Vũng Tàu, theo Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở sổ 777472651500168 do UBND thành phố Vũng Tàu cấp ngày 13/02/2008, thuộc quyền sử dụng, sở hữu hợp pháp của bà Nguyễn Thị Phương theo Hợp đồng thế chấp 85/2009/HĐTC đã được Văn phòng công chứng Bà Rịa-Vũng Tàu xác nhận ngày 26/5/2009 và đăng ký giao dịch bảo đảm tại Văn phòng đăng ký quyên sử dụng đát thành phố Vũng Tàu ngày 26/5/2009.

+ Nhà và đất tại thủa đất sổ 125, tờ bản sổ 65, tọa lạc tại số 05 Lê Hồng Phong, phường Thắng Tam, thành phố Vũng Tàu, theo Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở số 777472650900832 do UBND thành phổ Vũng Tàu cấp ngày 22/12/2008 cho Công ty TNHH Kim Ngân theo Họp đồng thế chấp sổ 86/2009/HĐTC đã được công chứng Bà Rịa-Vũng Tàu xác nhận ngày 26/5/2009; đăng ký giao dịch bảo đảm tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu ngày 27/5/2009.

Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về phần án phí.

Sau khi xét xử sơ thẩm, bà Phạm Thị Trúc Ly và Phạm Thị Thúy Nga có đơn (theo dấu bưu điện đề ngày 09/9/2013) đề nghị xem xét bản án sơ thẩm nêu trên theo thủ tục giám đốc thẩm.

Tại Quyết định kháng nghị số 01/2013/KDTM-KN ngày 06/01/2014, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao kháng nghị Bản án kinh doanh, thương mại sơ thẩm số 02/2011/KDTM-ST ngày 06/01/2011 của Tòa án nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu về vụ án kinh doanh, thương mại tranh chấp về họp đồng tín dụng giữa nguyên dơn lả Ngân hảng liên doanh Việt Nga và bị đơn là Công ty TNHH đánh băt hải sản Thành Công. Đê nghị Tòa Kinh tê Tòa án nhân dân tôi cao xét xử giám đốc thẩm theo hướng hủy Bản án kinh doanh, thương mại sơ thẩm số 02/2011/KDTM-ST ngày 06/01/2011 của Tòa án nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu; giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu để xét xử sơ thẩm lại theo quy định của pháp luật.Tại phiên tòa giám đốc thẩm, đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị chấp nhận kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

XÉT THẤY

Đối với nhà, đất tại số 05 Lê Hồng Phong, phường Thắng Tam, thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thuộc quyền sở hữu và sử dụng của Công ty Kim Ngân do bà Kim Ngân là người đại diện theo pháp luật của Công ty Kim Ngân đã lập Hợp đồng ủy quyền cho bà Phương (đã được công chứng) có nội dung “được quyền thế chấp Bà Phương căn cứ vào Hợp đồng ủy quyền này đã đem nhà, đất nêu trên thế chấp cho Ngân hàng đế bảo lãnh cho khoản vay 5.000.000.000 đồng của Công ty Thành Công, thấy:

Theo quy định tại khoản 2 Điều 42 Luật Doanh nghiệp năm 2005: “ Nghĩa vụ của thành viên ... 2. Tuân thủ Điều lệ công ty 3. Chấp hành quyết định của Hội đồng thành viên... ” và khoản d Điều 56: “Nghĩa vụ của thành viên Hội đồng thành viên, Giảm đốc hoặc Tông giám đốc... :d) Thực hiện các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật và Điêu lệ công ty”; và Điều 59 “Họp đồng, giao dịch phải được Hội đồng thành viên chấp thuận

1. Hợp đồng, giao dịch giữa công ty với các đổi tượng sau đây phải được Hội đồng thành viên chấp thuận:

a) Thành viên, người đại diện theo ủy quyền của thành viên, Giám đôc hoặc Tổng giám đốc, người đại diện theo pháp luật của công ty;

b) Người có liên quan của những người quy định tại điếm a khoản này...

Tại khoản 2 Điều 13 của Điều lệ Công ty Kim Ngân, có nội dung: “... Riêng đoi với việc quyết định bán, thế chấp tài sản hoặc vay vỏn đê bô sung vốn lưu động của Công ty, đểu phải to chức cuộc họp có ỷ kiến đây đủ các thành viên góp von chấp nhận” và Điều 15 của Điều lệ nêu trên thì “Tất cả các hợp đồng kinh tế, lao động, dân sự của Công ty với thành viên, Giám đốc Công ty, với mọi người có liên quan của họ đều phải thông báo cho tất cả các thành viên chậm nhất là 15 ngày trước khi ký.

Trường hợp cổ sổ thành viên phát hiện hợp đồng có tính chất tư lợi thì có quyển yêu cầu Hội đồng thành viên xem xét quyết định. Trong trường hợp này, hợp đồng chỉ được ký sau khi có quyết định của Hội đồng thành viên, nếu hợp đồng được ký mà chưa được Hội đồng thành viên chấp thuận thì hợp đồng đổ vô hiệu được xử lý theo quy định của pháp luật. Người gây thiệt hại cho Công ty phải bồi thường thiệt hại phát sinh, hoàn trả cho Công ty tất cả các khoản thu lợi được từ việc thực hiện hợp đồng đó

Như vậy, nếu căn cứ vào khoản 2 Điều 13 của Điều lệ Công ty Kim Ngân thì việc bà Kim Ngân ủy quyền cho bà Phương đựơc dùng-tài sản của Công ty Kim Ngân để bảo đảm cho Hợp đồng tín dụng số 115/2009/HĐTD ngày 20/5/2009 giữa Ngân hàng liên doanh Việt Nga với Công ty Thành Công (có lời khai là bán tài sản này cho bà Phương) thì bắt buộc Công ty Kim Ngân phải tổ chức cuộc họp lấy ý kiến và phải được các thành viên góp vốn chấp nhận. Nhưng tại hồ sơ vụ án, không có tài liệu nào thể hiện đã có sự đồng ý của các thành viên góp vốn trong Công ty Kim Ngân (Công ty Kim Ngân có ba thành viên gôm: bà Phạm Thị Kim Ngân, bà Phạm Thị Trúc Ly và Phạm Thị Thúỵ Nga) vê việc đồng ý ủy quyền cho bà Phương mang tài sản của Công tỵ đi thê châp cho Ngân hàng đê bảo đảm cho khoản vay là 5.000.000.000 đông của Công ty Thành Công tại Họp đồng tín dụng số 115/2009/HĐTD ngày 20/5/2009.

Mối quan hệ giữa bà Phương và bà Ngân với nhau như thế nào? Có thuộc trường hợp quy định tại Điều 15 của Điều lệ Công ty Kim Ngân không? Vì nêu bà Phương là người có liên quan với bà Kim Ngân và sử dụng tài sản Công ty mang đi thế chấp thì cần phải được sự chấp nhận của Hội đồng thành viên như quy định tại Điều lệ Công ty nêu trên. Những vấn đề này chưa được làm rõ.

Việc bà Kim Ngân ủy quyền cho bà Phương dùng tài sản của Công ty Kim Ngân thế chấp cho Ngân hàng để bảo đảm cho hợp đồng tín dụng của Công ty Thành Công và Ngân hàng liên doanh Việt Nga nhằm mục đích gì? Có tính chất tư lợi hay không? theo bà Kim Ngân khai đã nhận 1.800.000.000 đồng của bà Phương (tại Biên bản lấy lời khai ngày 18/10/2010 và phiên tòa sơ thẩm ngày 06/01/2011) những vấn đề này chưa được làm rõ.

Tòa án cấp sơ thẩm cho rằng Hợp đồng ủy quyền của Công ty Kim Ngân (do bà Kim Ngân làm đại diện) cho bà Phương nêu trên là hợp pháp, từ đó chấp nhận yêu cầu của Ngân hàng về việc phát mại tài sản thế chấp của Công ty Kim Ngân là chưa đủ căn cứ.

Vì các lẽ trên, căn cứ vào khoản 2 Điều 291, khoản 3 Điều 297, Điều 299 Bộ luật tố tụng dân sự (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2011).

QUYẾT ĐỊNH

1. Hủy Bản án kinh doanh, thương mại sơ thẩm số 02/2011/KDTM-ST ngày 06/01/2011 của Tòa án nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu;

 

Tên bản án

QUYẾT ĐỊNH GIÁM ĐỐC THẨM 50/2014/KDTM-GĐT NGÀY 29/09/2014 VỀ VIỆC TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG TÍN DỤNG

Số hiệu Ngày xét xử
Bình luận án

Tiếng Việt

English