QUYẾT ĐỊNH GIÁM ĐỐC THẨM 51/2014/DS-GĐT NGÀY 20/02/2014 VỀ VỤ ÁN TRANH CHẤP ĐÒI DI SẢN

TÒA DÂN SỰ TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO

Họp phiên toà ngày 20/02/2014 tại trụ sở Toà án nhân dân tối cao để xét xử giám đốc thẩm vụ án dân sự “Tranh chấp dòỉ di sản” giữa các đương sự:

* Nguyên đơn:

1. Bà Hoàng thị Xê, sinh năm 1940;

2. Ông Hoàng Viết, sinh năm 1951;

Cùng cư trú tại phường An Phú Đông, quận Hoóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh.

3. Bà Hoàng Thị Đê, sinh năm 1942; cư trú tại 58/12/khu phố 4, phường Tam Bình, quận Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh.

4. Ông Hoàng Ngọc Đức, sinh năm 1948; cư trú tại 140/17/8 Bình Quới, quận Tân Bình, thành phổ Hồ Chí Minh.

5. Ông Hoàng Ngọc Thiện, sinh năm 1944; cư trú tại số 7, kiệt 93, Đặng Văn Ngữ, phường An Đông, thành phố Huế.

* Bị đơn: Bà Phạm Thị Hữu, sinh năm 1939; cư trú tại thôn Hội Yên, xã Hải Quế, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị.

Theo Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 515/2013/KN-DS ngày 11/11/2013 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đối với bản án dân sự phúc thẩm số 11/2010/DSPT ngày 12/11/2010 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Trị.

NHẬN THẤY

Đơn khởi kiện ngày 09/10/2006 và trong quá trình giải quyết vụ án, các nguyên đơn (Hoàng thị Xê, Hoàng Viết, Hoàng Thị Đê, Hoàng Ngọc Đức, Hoàng Ngọc Thiện) và đại diện họp pháp của họ trình bày:

Năm 1938, cụ Hoàng Ngọc Bách là cha đẻ của các đồng nguyên đem có mua 01 căn nhà diện tích 36m2 trên diện tích đất 1.228m2 thuộc thửa 331, tờ bản đồ 05 tại thôn Hội Yên, xã Hải Quế, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Năm 1972, gia đình cụ Bách chuyển vào Đà Nằng chạy giặc. Năm 1973, bà Hoàng Thị Bê quay về sinh sống tại địa chỉ trên cho đến năm 1975 bị tai nạn chết. Cuối tháng 8 năm 1975, Cụ Bách cho cháu là ông Hoàng Ngọc Thoan ở nhờ căn nhà trên, sau đó ông Thoan cho chị dâu là bà Phạm Thị Hữu đến ở còn mình chuyển vào miền Nam sinh sống. Từ năm 2003, các nguyên đon đã yêu cầu bà Hữu trả lại tài sản trên, bà Hữu công nhận nhà và đất có nguồn gốc là của cụ Bách nhưng không chấp nhận trả lại. Nay các nguyên đơn khởi kiện yêu càu Tòa án buộc bà Hữu trả lại di sản của cụ Bách và đồng ý hỗ trợ bà Hữu chuyển đến nơi khác 30.000.000 đồng.

Bị đơn là bà Phạm Thị Hữu trình bày: Năm 1976, bà được chính quyền địa phương đồng ý cho phép đến sinh sống ổn định tại diện tích trên cho đến nay và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vào năm 2008. Bà Hữu xác nhận trước khi đến ở, trên mảnh đất này đã có 01 căn nhà (không có mái); 01 giếng nước. Bà Hữu có biết đất này trước đây của cụ Bách bỏ lại không sử dụng. Bà đồng ý chuyển đến chỗ khác ở với điều kiện gia đình cụ Bách phải bồi thường 100.000.000 đồng.

Tại Biên bản xác minh ngày 27/5/2010, ông Hoàng Ngọc Thoan khẳng định mình không sinh sống tại diện tích trên và không thừa nhận mượn nhà đất của cụ Bách (BL53).

Ông Hoàng Anh Quyết (nguyên Chủ tịch ủy ban nhân dân huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị) và ủy ban nhân dân xã Hải Quế, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị đều xác đinh: Tháng 5/1967 thôn Hội Yên bị ném bom, gia đình cụ Bách cũng bị hủy hoại gần hết. Sau khi bị ném bom mọi người rời khỏi Hội Yên đi sơ tản trong đó có gia đình cụ Bách, còn một số người khác chuyển đến ở tại xóm Sông, bờ Hói, ngã tư Hội Yên, cồn Đơn Quế. Sau chiến tranh, bà Bê là con cụ Bách lấy chồng tại Kim Long về che trại ở trên đất của. cụ Bách được mấy tháng thì bị chết do phản ứng thuốc kháng sinh nên đất này bị bỏ hoang. Từ năm 1976 - 1978, chính quyền xã Hải Quế có chủ trương thu hồi các diện tích đất những người đi sơ tán đang sử dụng đế giao cho Hợp tác xã Vinh Định tổ chức sản xuất. Việc di dời mồ mả, dân cư ở nơi sơ tán trở về thôn Hội Yên theo nguyên tắc đất thổ cư của ai thì người đó ở, ai chưa có đất thì Ban cán sự thôn bố trí. Bà Hữu cũng như nhiều hộ dân khác trong thôn được Ban cán sự bố trí ở tại đất thỏ cư của cụ Bách cũng như bao trường họp khác (BL 179).

Tại bản án dân sự sơ thẩm số 01/2010/DS-ST ngày 12/8/2010, Tòa án nhân dân huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị quyết định: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của các nguyên đơn. Buộc bà Phạm Thị Hữu trả lại cho các nguyên đơn Hoàng thị Xê, Hoàng Viết, Hoàng Thị Đê, Hoàng Ngọc Đức, Hoàng Ngọc

Thiện căn nhà cấp 4c (không có phần mái); giếng nước và diện tích 1.228m2 đất thuộc thửa 331, tờ bản đồ 05 tại thôn Hội Yên, xã Hải Quế, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Các nguyên đơn phải hỗ trợ cho bà Phạm Thị Hữu 30.000.000 đồng để di dời phần mái và tạo lập cho ở mới.

Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về án phí và quyền kháng cáo của các đương sự.

Ngày 24/8/2010, bà Phạm Thị Hữu kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm với lý do bà đã ở ổn định từ năm 1976, được Nhà nước công nhận cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Tại bản án dân sự phúc thẩm số 11/2010/DS-PT ngày 12/11/2010, Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Trị quyết định: Không chấp nhận kháng cáo của bà Phạm Thị Hữu, giữ nguyên bản án sơ thâm.

Ngoài ra, Tòa án cấp phúc còn quyết định về án phí.

Sau khi xét xử phúc thẩm, bà Phạm Thị Hữu có đơn đề nghị xem xét bản án theo thủ tục giám đốc thẩm.

Tại Quyết định kháng nghị số 515/2013/KN-DS ngày 11/11/2013, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao kháng nghị bản án dân sự phúc thẩm số 11/2010/DSPT ngày 12/11/2010 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Trị. Đề nghị Tòa Dân sự Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm hủy toàn bộ bản án dân sự phúc thẩm nêu trên và hủy toàn bộ bản án dân sự sơ thẩm số 01/2010/DSST ngày 12/8/2010 của Tòa án nhân dân huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị; giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị xét xử sơ thẩm theo qui định của pháp luật.

Tại phiên tòa giám đốc thẩm, đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị Hội đồng xét xử giám đốc thẩm chấp nhận kháng nghị nêu trên của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

XÉT THẤY

Tài liệu có trong hồ sơ và lời trình bày của các bên đương sự cho thấy:

Cụ Hoàng Ngọc Bách và cụ Nguyễn Thị Bành là cha mẹ của các nguyên đơn Hoàng Thị Xê, Hoàng Viết, Hoàng Thị Đê, Hoàng Ngọc Đức, Hoàng Ngọc Thiện. Bản sao sổ tạm bộ điền thổ thôn Hội Yên năm 1956 xác nhận, ngoài 02 diện tích đất nông nghiệp, cụ Hoàng Ngọc Bách có tên chủ sử dụng 1.228m2 đất ở tại xứ đồng Thượng phần đạc tám (BL 06). Do chiến tranh, bom đạn nên từ năm 1967 cụ Bách đã chuyển cả gia đình vào Nam sinh sống . Năm 1975, bà Hoàng Thị Bê quay về ở trên diện tích đất này đến tháng 8/1975 bị chết nên diện tích đất trên không có ai trong gia đình cụ Bách đến ở. Bà Phạm Thị Hữu đến ở, đầu tư tôn tạo thêm trên diện tích đất của cụ Bách từ năm 1976 đến năm 2008 được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Mặc dù chưa có tài liệu của cơ quan có thẩm quyền quyết định việc di dân của bà Hữu, nhưng ông Hoàng Anh Quyết và chính quyền xã Hải Quế đều khẳng định do đất bị bỏ hoang nên bà Hữu là một trong số những người được Ban cán sự thôn Hội Yên bố trí vào ở trên diện tích đất nhà cụ Bách theo chủ trương di dân của địa phương. Mặt khác, bà Hữu là người có công sức đầu tư tôn tạo và sinh sống ổn định trên diện tích đất này từ năm 1976 đến nay.

Quá trình giải quyết vụ án cần xác minh làm rõ tại địa phương có bao nhiêu trường hợp di dân giống như bà Hữu và những trường hợp này có liên quan gì đến chính sách đất đai của Nhà nước năm 1976; thực trạng việc sử dụng diện tích 1.288m2 đất hiện nay của bà Hữu và công sức đầu tư, duy trì tôn tạo tài sản của bà Hữu đối với diện tích đất trên.

Trong trường họp, bà Hữu không được Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép và chưa đầu tư xây dựng hết diện tích 1.288m2 nên buộc bà Hữu phải trả giá trị phần tài sản có căn nhà và một phần diện tích đất bà Hữu chưa đầu tư xây dựng cho các nguyên đơn.

Việc Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm chưa xác định công sức đầu tư, duy trì tôn tạo tài sản trên đất của bà Hữu; buộc bà Hữu phải dỡ mái để trả lại căn nhà (không có mái); trả lại toàn bộ diện tích 1,288m2 đất cho các nguyên đơn là bảo đảm quyền và lợi ích họp pháp của nguyên đơn.

Bởi các lẽ trên,

Căn cứ khoản 2 Điều 291; khoản 3 Điều 297; Điều 299 Bộ luật tố tụng dân sự.

QUYẾT ĐỊNH

Chấp nhận Quyết định kháng nghị số 515/2013/KN-DS ngày 11/11/2013 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

Hủy bản án dân sự phúc thẩm số 11/2010/DSPT ngày 12/11/2010 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Trị, hủy bản án dân sự sơ thẩm số 01/2010/DSST ngày 12/8/2010 của Tòa án nhân dân huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị về vụ án tranh chấp về đòi di sản giữa các đồng nguyên đơn Hoàng Thị Xê, Hoàng Viết, Hoàng Thị Đê, Hoàng Ngọc Đức, Hoàng Ngọc Thiện với bị đơn Phạm Thị Hữu.

 

 

Tên bản án

Quyết định giám đốc thẩm 51/2014/DS-GĐT ngày 20/02/2014 về vụ án tranh chấp đòi di sản

Số hiệu Ngày xét xử
Bình luận án

Tiếng Việt

English