QUYẾT ĐỊNH GIÁM ĐỐC THẨM 515/2014/DS-GĐT NGÀY 16/12/2014 VỀ VỤ ÁN TRANH CHẤP KIỆN ĐÒI TÀI SẢN

TÒA DÂN SỰ TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO

Họp phiên tòa ngày 16/12/2014 tại trụ sở Tòa án nhân dân tối cao để xét xử giám đốc thẩm vụ án dân sự “Tranh chấp kiện đòi tài sản “ giữa:

Nguyên đơn: Bà Nguyễn Thị Hiền; trú tại: sổ nhà 53, đường Phan Bội Châu, tổ 9, phường Lào Cao, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai.

Bị đơn: Chị Ngô Thị Phương; trú tại: tổ 29, phường Duyên Hải, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: Chị Nguyễn Thi Xoa;

Hộ khẩu thường trú tại: tổ 29, phường Duyên Hải, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai.

Tạm trú tại: số nhà 86, đường Hoa Bằng, phường Yên Hòa, quận cầu Giấy, thành phố Hà Nội.

NHẬN THẤY

Theo đơn khởi kiện và các bản tự khai nguyên đcm bà Nguyễn Thị Hiền trình bày: Ngày 27/8/2000 bà và con trai bà là anh Đào Ngọc Chiến có mua của vợ chông anh Sủng Quang Nùng và Tráng Xuẩn Mây một nếp nhà tạm 2 gian lợp ngói nằm trên diện tích 107m² tại tổ 29, phường Duyên Hải, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai với giá 7.500.000đ, mục đích bà mua là để cho con trai bà là anh Đào Ngọc Chiến vì anh Chiến đã lập gia đình nhưng chưa có chỗ ở ổn đinh, nhưng năm 2002 anh Chiến đi xuất khẩu lao động ở nước ngoài nên không ở đó.

Đầu năm 2002 bà đã cho vợ chồng anh Đào Duy Hùng và Nguyễn Thị Xoa là con trai và con dâu của bà sang ở để trông coi nhà cửa cho bà. Vợ chồng anh Hùng, chị Xoa ban ngày làm việc và sinh hoạt tại nhà của bà ở tổ 9, phường Lào Cai tối mới về ngủ để trông nhà. Tháng 10/2004 chồng bà chết, vợ chồng anh Hùng, chị Xoa lại chuyển về ở hẳn với bà tại tổ 9, phường Lào Cai, ngôi nhà tại tổ 29, phường Duyên Hải bà đã cho thuê, tiền thuê nhà bà cho vợ chồng Hùng, Xoa để nuôi con. Tháng 12/2006 anh Hùng chết, mẹ con chị Xoa vẫn ở với bà. Năm 2008 anh Chiến về nước, chị Xoa đã xin bà và anh Chiến cho sang ở ngôi nhà tại tổ 29, phường Duyên Hải cho thoải mái, bà và anh Chiến đều đồng ý. Tháng 3/2009 được biết Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn phường Duyên Hải bà đã đến Ủy ban nhân dân phường Duyên Hải để làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất trên thì được biết chị Xoa đã làm hợp đồng đặt cọc chuyển quyền sử dụng đất cho chị Ngô Thị Phương. Bà đã nhiều lần gặp chị Phương yêu cầu chị Phương đòi lại tiền chị Xoa và trả lại nhà và đất cho bà nhưng chị Phương không đồng ý. Nay bà yêu cầu Tòa án buộc chị Phương phải trả lại nhà và đất cho bà.

Bị đơn chị Ngô Thị Phương trình bày: Tháng 12/2008 chị có làm họp đồng đặt cọc của của chị Nguyễn Thị Xoa một ngôi nhà tạm nằm trên diện tích 93m² tại tổ 29, phường Duyên Hải. Khi mua, nhà và đất chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà chỉ có thông báo về việc giao đất nộp 50% tiền sử dụng đất của Phòng Tài nguyên và môi trường thành phố Lào Cai cho chị Nguyễn Thị Xoa, vì vậy giữa chị và chị Xoa đã ký kết họp đồng đặt cọc ngày 15/12/2008, chị đã đặt cọc cho chị Xoa 270.000.000đ và thỏa thuận ngoài số tiền đặt cọc trên chị có trách nhiệm nộp toàn bộ tiền thuế và lệ phí trước bạ để làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên chị Xoa. Sau khi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên chị Xoa, chậm nhất 15 ngày chị và chị Xoa sẽ ký họp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo như thỏa thuận. Sau đó chị đã đến Chi cục thuế thành phố Lào Cai nộp 118.375.000đ tiền sử dụng đất thì bà Hiền đến đòi nhà và đất, bà Hiền cho rằng nhà và đất là của bà Hiền chị không đồng ý. Chị Phương cho rằng nhà và đất trên thuộc quyền sở hữu của vợ chồng chị Xoa vì vợ chồng chị Xoa ở đó từ năm 2002, ngày 15/3/2002 anh Đào Duy Hùng đã làm đơn xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất trên nhưng ở thời điểm đó Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai chưa có chủ trương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân cư thuộc tổ 29, phường Duyên Hải. Vợ chồng chị Xoa vẫn ở ổn định trên thửa đất đó và hàng năm đều nộp thuế nhà đất đầy đủ. Anh Hùng và chị Xoa đã nhiều lần treo biển bán nhà xong bà Hiền không có ý kiến gì. Khi chị Xoa chuyển nhượng nhà đất cho chị thì bà Hiền cũng biết nhưng không nói gì, chị còn biết khi chị Xoa chuyển quyền sử dụng đất cho chị, chị Xoa còn gửi anh Đông (cháu bà Hiền) biếu bà Hiền 10.000.000d, hiện nay thì thửa đất đó đã được Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai thông báo cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho chị Xoa. Đến nay vì thấy giá đất tăng lên, bà Hiền mới kiện đòi lại nhà và đất nên chị không đồng ý.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là chị Nguyễn Thị Xoa trình bày:

Năm 2001 chị và anh Đào Duy Hùng kết hôn. Sau khi kết hôn anh chị về ngôi nhà gỗ 2 gian lọp ngói tại tổ 29, phường Duyên Hải để ở. Nguồn gốc nhà và đất là do mẹ đẻ anh Hùng mua của anh chị Nùng Mây cho vợ chồng chị. Bà Hiền nói là cho vợ chồng chị vĩ anh Hùng chồng chị sức khỏe yếu, hai vợ chồng lại không có công ăn việc làm ổn định. Từ tháng 5/2004 anh chị đã treo biển bán nhà để về quê sống xong vì đất chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và vị trí không đẹp, đường xấu đi lại khó khăn nên không có người mua. Năm 2007 anh Hùng ốm và qua đời, chị vẫn tiếp tục treo biển bán nhà nhưng không có người mua. Năm 2008 chị đã làm đơn lên Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai xin được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất đó, Phòng Tài nguyên và môi trường đã thông báo cho chị đến Chi cục thuế để nộp tiền sử dụng đất. Vì không có nhu cầu sử dụng nữa nên chị đã viết giấy chuyển nhượng cho chị Phượng với giá 270.000.000đ, chị và chị Phượng đã ký họp đồng đặt cọc tại Phòng Công chứng Nhà nước tỉnh Lào Cai, chị Phượng đã trả đủ tiền cho chị và đã nộp tiền sử dụng đất là 118.375.000đ tại Chi cục thuế thành phố Lào Cai. Khi chị bán nhà đất cho chị Phượng, bà Hiền bảo bán nhà phải gửi hết số tiền đó vào tiết kiệm mang tên con trai chị là Đào Duy Hưng và chị đã làm như vậy, chị còn gửi anh Đông lạ cháu bà Hiền biếu bà Hiền 10.000.000d. Đốn nay do giá đất tăng cao nên bà Hiền mới kiện đòi lại nhà đất. Quan điểm của chị là không chấp nhận yêu cầu của bà Hiền vì nhà và đất trên bà Hiền đã tuyên bố cho vợ chồng chị ngay sau khi vợ chồng chị kết hôn và chuyển về ở đó, hàng năm anh chị đều nộp thuế đầy đủ, anh chị cũng đã ừeo biển bán nhà nhiều năm nhưng bà Hiền không có ý kiến gì, thời gian tiếp theo chồng chị còn chạy xe taxi cho bà Hiền còn chị bán hàng cho bà Hiền nhưng bà Hiền không trả tiền công mà nói trừ vào tiền bà làm nhà cho vợ chồng chị.

Tại bản án dân sự sơ thẩm số 04/2011/DS-ST ngày 10/6/2011, Tòa án nhân dân thành phố Lào Cai quyết định:

Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Hiền về việc yêu cầu chị Ngô Thị Phương trả lại tài sản là quyền sở hữu ngôi nhà và đất cùng cây cối hoa màu trên đất tại tổ 29, phường Duyên Hải, thành phổ Lào Cai.

Tạm giao cho chị Ngô Thị Phương quản ỉỷ tài sản là ngôi nhà tạm 02 gian lợp ngói, tường trát tooc xi, nền láng xi măng và cây cối hoa màu gắn liền với đất tại tổ 29, phường Duyên Hải, thành phổ Lào Cai chờ Ủy ban nhân dân thành phổ Lào Cai xem xét cấp đất theo quy định.

Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về án phí và quyền kháng cảo của các đương sự.

Ngày 20/6/2011, bà Hiền kháng cáo không nhất trí với quyết định của bản án sơ thẩm.

Tại bản án dân sự phúc thẩm số 16/2011/DS-PT ngày 20/9/2011, Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai quyết định:

Chấp nhận khảng cáo của bà Nguyễn Thị Hiền, sửa bản án dân sự sơ thẩm số 04/2011/DSST ngày 10/6/2011 của Tòa án nhân dân thành phổ Lào Cai.

Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Hiền về việc yêu cầu chị Ngô Thị Phương trả lại tài sản là quyền sở hữu ngôi nhà và đất cùng cây cối hoa màu trên đất tại tổ 29, phường Duyên Hải, thành phổ Lào Cai.

Tạm giao cho chị Nguyễn Thị Xoa quản lý tài sản là ngôi nhà tạm 02 gian lợp ngói, tường trát tooc xỉ, nền láng xi măng và cây cối hoa màu gắn liền với đất tại tổ 29, phường Duyên Hải, thành phổ Lào Cai chờ Ủy ban nhân dân thành phổ Lào Cai xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, Tòa án cấp phúc thẩm còn quyết định về án phí.

Sau khi xét xử phúc thẩm, bà Nguyễn Thị Hiền có đơn đề nghị xem xét lại bản án dân sự phúc thẩm theo trình tự giám đốc thẩm.

Tại Quyết định số 311/2014/KN-DS ngày 03/9/2014 Chánh án Tòa án nhân dân tối cao kháng nghị đối với bản án dân sự phúc thẩm số 16/2011/DSPT ngày 20/9/2011 của Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai; Đề nghị Tòa Dân sự Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm hủy bản án dân sự phúc thẩm và bản án dân sự sơ thẩm nêu trên; giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân thành phố Lào Cai xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

Tại phiên tòa giám đốc thẩm ngày 16/12/2014, đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao đề nghi Hội đồng Giám đốc thẩm chấp nhận Quyết định kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

Sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án, Quyết định kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, ý kiến của Kiểm sát viên và sau khi thảo luận,

XÉT THẤY

Nguyên đơn bà Hiền khởi kiện cho rằng: Ngày 27/8/2000 bà và anh Đào Ngọc Chiến (là con trai của bà) mua của anh Sùng Quang Nùng và chị Tráng Xuẩn Mây căn nhà tạm 2 gian lợp ngói trên diện tích 107m² tại tổ 29, phường Duyên Hải, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai với giá 7.500.000đ. Đầu năm 2002 bà cho vợ chồng anh Đào Duy Hùng (con trai của bà) và chị Nguyễn Thị Xoa ở để trông coi nhà cho bà. Tháng 10/2004 chồng của bà chết, anh Hùng, chị Xoa chuyển về ở vói bà tại tổ 29, phường Duyên Hải, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Ngôi nhà tại tổ 29, phường Duyên Hải bà cho thuê, tiền thuê nhà bà cho vợ chồng anh Hùng, chị Xoa để nuôi con. Tháng 12/2006 anh Hùng chét, mẹ con chị Xoa vẫn ở với bà...

Bị đơn, chị Ngô Thị Phương cho rằng, ngày 15/12/2008 chị thỏa thuận đặt cọc 270.000.000đ và nộp toàn bộ tiền thuế, lệ phí trước bạ làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà, đất nêu trên mang tên chị Xoa, để chị Xoa chuyển nhượng ngôi nhà tạm trên diện tích 93m² đất tại tổ 29, phường Duyên Hải cho chị. Khi mua, nhà đất chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà chỉ có thông báo về việc nộp 50% tiền sử dụng đất của Phòng Tài nguyên và môi trường thành phố Lào Cai cho chị Nguyễn Thị Xoa...

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là chị Nguyễn Thị Xoa cho rằng bà Hiền cho vợ chồng chị ngôi nhà gỗ 2 gian lọp ngói tại tổ 29, phường Duyên Hải. Từ tháng 5/2004 chị và anh Hùng đã treo biển bán nhà, đến ngày 15/12/2008 chị đã chuyển nhượng cho chị Phượng nhà đất giá 270.000.000d và ký hợp đồng đặt cọc tại Phòng Công chứng Nhà nước tỉnh Lao Cai...

Như vậy, trong quá trình giải quyết vụ án các đương sự đều thừa nhận 3 nguồn gốc nhà đất có tranh chấp là do bà Hiền nhận chuyển nhượng (bà Hiền khai "I cùng với con là anh Chiến nhận chuyển nhượng). Chị Xoa cho rằng bà Hiền đã cho vợ chồng chị nhà đất trên khi chị bán cho chị Phương thì Chị cũng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất ở. Trong trường họp này phải xác định nhà đất có tranh chấp là của bà Hiền, trong đó có phần công sức bảo quản duy trì của vợ chồng chị Xoa, xác định họp đồng chuyển nhượng nhà đất giữa chị Xoa với chị Phương là vô hiệu, đồng thời xác định lỗi của chị Xoa, chị Phương để giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu mới đúng.

Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm bác yêu cầu của bà Hiền là không đúng, đồng thời Tòa án cấp sơ thẩm tạm giao nhà đất cho chị Phương còn Tòa án cấp phúc thẩm thì lại giao cho chị Xoa quản lý nhà đất trên mà không giải quyết về họp đồng chuyển nhượng nhà đất giữa chị Xoa với chị Phương cũng là không đúng.

Vì các lẽ trên;

Căn cứ vào khoản 2 Điều 291, khoản 3 Điều 297 và Điều 299 Bộ luật tố tụng dân sự đã được sửa đổi, bổ sung theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật tố tụng dân sự.

QUYẾT ĐỊNH

Chấp nhận Quyết định kháng nghị số 311/2014/KN-DS ngày 03/9/2014 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

Hủy bản án dân sự phúc thẩm số 16/2011/DSPT ngày 20/9/2011 của Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai và hủy bản án dân sự sơ thẩm số 04/2011/DSST ngày 10/6/2011 của Tòa án nhân dân thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai về vụ án “Tranh chấp kiện đòi tài sản “ giữa nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Hiền với bị đơn là chị Ngô Thị Phương; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là chị Nguyễn Thị Xoa.