BỘ Y TẾ -------	CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ---------------
Số: 792/QĐ-BYT	Hà Nội, ngày 12 tháng 03 năm 2013

 

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT KHÁM BỆNH, CHỮA BỆNH CHUYÊN NGÀNH CHÂM CỨU

BỘ TRƯỞNG BỘ Y TẾ

Căn cứ Nghị định số 63/2012/NĐ-CP ngày 31/8/2012 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế;

Xét Biên bản họp của Hội đồng nghiệm thu Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành Châm cứu của Bộ Y tế;

Theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này 468 Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành Châm cứu.

Điều 2. Các Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành Châm cứu này áp dụng cho tất cả các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có đủ điều kiện thực hiện theo quy định hiện hành.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực từ ngày ký và ban hành.

Điều 4. Các Ông, Bà: Chánh Văn phòng Bộ, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Chánh thanh tra Bộ; các Vụ trưởng, Cục trưởng các Vụ, Cục của Bộ Y tế; Giám đốc các Bệnh viện, Viện có giường trực thuộc Bộ Y tế, Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Thủ trưởng Y tế các Bộ, ngành và Thủ trưởng các đơn vị có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

 

Nơi nhận: - Như Điều 4; - Bộ trưởng (để báo cáo); - Lưu: VT, KCB.

KT. BỘ TRƯỞNG THỨ TRƯỞNG Nguyễn Thị Xuyên

 

DANH MỤC

HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT KHÁM BỆNH, CHỮA BỆNH CHUYÊN NGÀNH CHÂM CỨU
(Ban hành kèm theo Quyết định số 792/QĐ-BYT ngày 12 tháng 3 năm 2013 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

Số TT	DANH MỤC QUY TRÌNH KỸ THUẬT
	A. KỸ THUẬT CHUNG (14)
1.	Mai hoa châm
2.	Hào châm
3.	Mãng châm
4.	Điện châm
5.	Thủy châm
6.	Cấy chỉ
7.	Ôn châm
8.	Cứu
9.	Chích lể
10.	Laser châm
11.	Từ châm
12.	Quy trình điện châm, xoa bóp bấm huyệt kết hợp kéo giãn cột sống cổ
13.	Quy trình điện châm, xoa bóp bấm huyệt kết hợp kéo giãn cột sống thắt lưng
14.	Quy trình xoa bóp bấm huyệt kết hợp xông- tắm thảo dược
	B. CHÂM TÊ PHẪU THUẬT (85)
15.	Châm tê phẫu thuật cắt polip một đoạn đại tràng phải cắt đoạn đại tràng phía trên làm hậu môn nhân tạo
16.	Châm tê phẫu thuật cứng duỗi khớp gối đơn thuần
17.	Châm tê phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp và vét hạch cổ 2 bên
18.	Châm tê phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp, một thùy có vét hạch cổ 1 bên
19.	Châm tê phẫu thuật cắt ung thư giáp trạng
20.	Châm tê phẫu thuật cắt tuyến vú mở rộng có vét hạch
21.	Châm tê phẫu thuật cắt u tuyến nước bọt mang tai
22.	Châm tê phẫu thuật glaucoma
23.	Châm tê phẫu thuật lấy thể thủy tinh trong bao, ngoài bao, rửa hút các loại cataract già, bệnh lí, sa, lệch, vỡ
24.	Châm tê phẫu thuật lác thông thường
25.	Châm tê phẫu thuật cắt u xơ vòm mũi họng
26.	Châm tê phẫu thuật cắt u cuộn cảnh
27.	Châm tê phẫu thuật cắt u tuyến mang tai
28.	Châm tê phẫu thuật tai xương chũm trong viêm tắc tĩnh mạch bên
29.	Châm tê phẫu thuật xoang trán
30.	Châm tê phẫu thuật cắt u thành sau họng
31.	Châm tê phẫu thuật cắt toàn bộ thanh quản
32.	Châm tê phẫu thuật sẹo hẹp thanh - khí quản
33.	Châm tê phẫu thuật trong mềm sụn thanh quản
34.	Châm tê phẫu thuật cắt dây thanh
35.	Châm tê phẫu thuật cắt dính thanh quản
36.	Châm tê phẫu thuật vùng chân bướm hàm
37.	Châm tê phẫu thuật vách ngăn mũi
38.	Châm tê phẫu thuật cắt polyp mũi
39.	Châm tê phẫu thuật nạo xoang triệt để trong viêm xoang do răng
40.	Châm tê phẫu thuật cắt u nang giáp móng
41.	Châm tê phẫu thuật cắt u nang cạnh cổ
42.	Châm tê nhổ răng khôn mọc lệch 900 hoặc ngầm dưới lợi, dưới niêm mạc, phải chụp phim răng để chẩn đoán xác định và chọn phương pháp phẫu thuật
43.	Châm tê phẫu thuật lấy tủy chân răng một chân hàng loạt 2 - 3 răng, lấy tủy chân răng nhiều chân
44.	Châm tê phẫu thuật cắt hạch lao to vùng cổ
45.	Châm tê phẫu thuật nạo áp xe lạnh hố chậu
46.	Châm tê phẫu thuật nạo áp xe lạnh hố lưng
47.	Châm tê phẫu thuật cắt 2/3 dạ dày do loét, viêm, u lành
48.	Châm tê phẫu thuật cắt túi thừa tá tràng
49.	Châm tê phẫu thuật tắc ruột do dây chằng
50.	Châm tê phẫu thuật cắt u mạc treo có cắt ruột
51.	Châm tê phẫu thuật cắt đoạn đại tràng, làm hậu môn nhân tạo
52.	Châm tê phẫu thuật sa trực tràng không cắt ruột
53.	Châm tê phẫu thuật cắt bỏ trĩ vòng
54.	Châm tê phẫu thuật nối vị tràng
55.	Châm tê phẫu thuật cắt u mạc treo không cắt ruột
56.	Châm tê phẫu thuật cắt trĩ từ 2 bó trở lên
57.	Châm tê phẫu thuật mở thông dạ dày
58.	Châm tê phẫu thuật dẫn lưu áp xe ruột thừa
59.	Châm tê phẫu thuật cắt ruột thừa ở vị trí bình thường
60.	Châm tê phẫu thuật thắt trĩ có kèm bóc tách, cắt một bó trĩ
61.	Châm tê phẫu thuật nối nang tụy - hỗng tràng
62.	Châm tê phẫu thuật cắt toàn bộ thận và niệu quản
63.	Châm tê phẫu thuật lấy sỏi mở bể thận trong xoang
64.	Châm tê phẫu thuật cắt một nửa bàng quang và cắt túi thừa bàng quang
65.	Châm tê phẫu thuật đẫn lưu thận qua da
66.	Châm tê phẫu thuật dẫn lưu nước tiểu bàng quang
67.	Châm tê phẫu thuật cắt dương vật không vét hạch, cắt một nửa dương vật
68.	Châm tê phẫu thuật dẫn lưu viêm tấy quanh thận, áp xe thận
69.	Châm tê phẫu thuật dẫn lưu áp xe khoang retzius
70.	Châm tê phẫu thuật áp xe tuyến tiền liệt
71.	Châm tê phẫu thuật cắt u sùi đầu miệng sáo
72.	Châm tê phẫu thuật cắt hẹp bao quy đầu
73.	Châm tê phẫu thuật cắt túi thừa niệu đạo
74.	Châm tê phẫu thuật mở rộng lỗ sáo
75.	Châm tê phẫu thuật cắt cụt cổ tử cung
76.	Châm tê phẫu thuật treo tử cung
77.	Châm tê phẫu thuật khâu vòng cổ tử cung
78.	Châm tê phẫu thuật điều trị hẹp môn vị phì đại
79.	Châm tê phẫu thuật đóng hậu môn nhân tạo
80.	Châm tê phẫu thuật lấy sỏi niệu đạo
81.	Châm tê phẫu thuật phẫu thuật bàn chân thuổng
82.	Châm tê phẫu thuật cố định nẹp vít gãy hai 2 xương cẳng tay
83.	Châm tê phẫu thuật phẫu thuật vết thương khớp
84.	Châm tê phẫu thuật nối gân gấp cổ chân
85.	Châm tê phẫu thuật lấy bỏ toàn bộ xương bánh chè
86.	Châm tê phẫu thuật cắt cụt cẳng chân
87.	Châm tê phẫu thuật khâu vết thương phần mềm vùng đầu - cổ
88.	Châm tê phẫu thuật cắt u lành dương vật
89.	Châm tê phẫu thuật cắt u nang thừng tinh
90.	Châm tê phẫu thuật tràn dịch màng tinh hoàn
91.	Châm tê phẫu thuật cắt u nang tuyến giáp
92.	Châm tê phẫu thuật cắt u tuyến giáp
93.	Châm tê phẫu thuật cắt u lành phần mềm
94.	Châm tê phẫu thuật cắt polip tử cung
95.	Châm tê phẫu thuật cắt u thành âm đạo
96.	Châm tê phẫu thuật bóc nhân tuyến giáp
97.	Châm tê phẫu thuật cắt u da đầu lành, đường kính trên 5 cm
98.	Châm tê phẫu thuật cắt u da đầu lành, đường kính từ 2- 5 cm
99.	Châm tê phẫu thuật quặm
	C. ĐIỆN MÃNG CHÂM (53)
100.	Điện mãng châm điều trị hội chứng thắt lưng- hông
101.	Điện mãng châm điều trị béo phì
102.	Điện mãng châm điều trị liệt nửa người do tai biến mạch máu não
103.	Điện mãng châm điều trị hội chứng- dạ dày tá tràng
104.	Điện mãng châm điều trị sa dạ dày
105.	Điện mãng châm điều trị tâm căn suy nhược
106.	Điện mãng châm điều trị trĩ
107.	Điện mãng châm phục hồi chức năng vận động cho trẻ bại liệt
108.	Điện mãng châm điều trị liệt do bệnh cơ ở trẻ em
109.	Điện mãng châm điều trị liệt do tổn thương đám rối thần kinh cánh tay ở trẻ em
110.	Điện mãng châm điều trị sa tử cung
111.	Điện mãng châm điều trị hội chứng tiền mãn kinh
112.	Điện mãng châm điều trị đái dầm
113.	Điện mãng châm điều trị thống kinh
114.	Điện mãng châm điều trị rối loạn kinh nguyệt
115.	Điện mãng châm điều trị hội chứng tiền đình
116.	Điện mãng châm điều trị hội chứng vai gáy
117.	Điện mãng châm điều trị hen phế quản
118.	Điện mãng châm điều trị huyết áp thấp
119.	Điện mãng châm điều trị liệt dây thần kinh VII ngoại biên
120.	Điện mãng châm điều trị tắc tia sữa
121.	Điện mãng châm điều trị đau dây thần kinh liên sườn
122.	Điện mãng châm điều trị thất vận ngôn
123.	Điện mãng châm điều trị đau thần kinh V
124.	Điện mãng châm điều trị liệt tứ chi do chấn thương cột sống
125.	Điện mãng châm điều trị rối loạn thần kinh chức năng do chấn thương sọ não
126.	Điện mãng châm điều trị khàn tiếng
127.	Điện mãng châm điều trị liệt chi trên
128.	Điện mãng châm điều trị liệt chi dưới
129.	Điện mãng châm điều trị đau hố mắt
130.	Điện mãng châm điều trị viêm kết mạc
131.	Điện mãng châm điều trị giảm thị lực
132.	Điện mãng châm điều trị
133.	Điện mãng châm hỗ trợ điều trị nghiện ma túy
134.	Điện mãng châm hỗ trợ điều trị nghiện thuốc lá
135.	Điện mãng châm hỗ trợ điều trị nghiện rượu
136.	Điện mãng châm điều trị táo bón kéo dài
137.	Điện mãng châm điều trị viêm mũi xoang
138.	Điện mãng châm điều trị rối loạn tiêu hóa
139.	Điện mãng châm điều trị đau răng
140.	Điện mãng châm điều trị viêm đa khớp dạng thấp
141.	Điện mãng châm điều trị viêm quanh khớp vai
142.	Điện mãng châm điều trị giảm đau do thoái hóa khớp
143.	Điện mãng châm điều trị đau lưng
144.	Điện mãng châm điều trị di tinh
145.	Điện mãng châm điều trị liệt dương
146.	Điện mãng châm điều trị rối loạn tiểu tiện
147.	Điện mãng châm điều trị bí đái cơ năng
	D. ĐIỆN NHĨ CHÂM (69)
148.	Điện nhĩ châm điều trị hội chứng tiền đình
149.	Điện nhĩ châm điều trị hội chứng vai gáy
150.	Điện nhĩ châm điều trị hen phế quản
151.	Điện nhĩ châm điều trị huyết áp thấp
152.	Điện nhĩ châm điều trị liệt dây VII ngoại biên
153.	Điện nhĩ châm điều trị tắc tia sữa
154.	Điện nhĩ châm điều trị thiểu năng tuần hoàn não mạn tính
155.	Điện nhĩ châm điều trị đau đau đầu, đau nửa đầu
156.	Điện nhĩ châm điều trị mất ngủ
157.	Điện nhĩ châm điều trị hội chứng stress
158.	Điện nhĩ châm điều trị nôn
159.	Điện nhĩ châm điều trị nấc
160.	Điện nhĩ châm điều trị cảm mạo
161.	Điện nhĩ châm hỗ trợ điều trị viêm Amidan
162.	Điện nhĩ châm điều trị béo phì
163.	Điện nhĩ châm điều trị liệt nửa người do tai biến mạch máu não
164.	Điện nhĩ châm điều trị hội chứng dạ dày-tá tràng
165.	Điện nhĩ châm phục hồi chức năng cho trẻ bại liệt
166.	Điện nhĩ châm điều trị giảm thính lực
167.	Điện nhĩ châm điều trị hội chứng tự kỷ ở trẻ em
168.	Điện nhĩ châm điều trị chậm phát triển trí tuệ ở trẻ bại não
169.	Điện nhĩ châm điều trị phục hồi chức năng ở trẻ bại não
170.	Điện nhĩ châm điều trị cơn đau quặn thận
171.	Điện nhĩ châm điều trị viêm bàng quang
172.	Điện nhĩ châm điều di tinh
173.	Điện nhĩ châm điều trị liệt dương
174.	Điện nhĩ châm điều trị rối loạn tiểu tiện
175.	Điện nhĩ châm điều trị bí đái cơ năng
176.	Điện nhĩ châm điều trị cơn động kinh cục bộ
177.	Điện nhĩ châm điều trị sa tử cung
178.	Điện nhĩ châm điều trị hội chứng tiền mãn kinh
179.	Điện nhĩ châm điều trị thất vận ngôn
180.	Điện nhĩ châm điều trị đau dây thần kinh V
181.	Điện nhĩ châm điều trị liệt tứ chi do chấn thương cột sống
182.	Điện nhĩ châm điều trị rối loạn thần kinh chức năng sau chấn thương sọ não
183.	Điện nhĩ châm điều trị khàn tiếng
184.	Điện nhĩ châm điều trị rối loạn cảm giác đầu chi
185.	Điện nhĩ châm điều trị liệt chi trên
186.	Điện nhĩ châm điều trị liệt chi dưới
187.	Điện nhĩ châm điều trị thống kinh
188.	Điện nhĩ châm điều trị rối loạn kinh nguyệt
189.	Điện nhĩ châm điều trị đau hố mắt
190.	Điện nhĩ châm điều trị viêm kết mạc
191.	Điện nhĩ châm điều trị viêm thần kinh thị giác sau giai đoạn cấp
192.	Điện nhĩ châm điều trị giảm thị lực
193.	Điện nhĩ châm hỗ trợ điều trị nghiện ma túy
194.	Điện nhĩ châm điều trị táo bón kéo dài
195.	Điện nhĩ châm điều trị viêm mũi xoang
196.	Điện nhĩ châm hỗ trợ điều trị nghiện thuốc lá
197.	Điện nhĩ châm điều trị đái dầm
198.	Điện nhĩ châm điều trị rối loạn tiêu hóa
199.	Điện nhĩ châm điều trị đau răng
200.	Điện nhĩ châm điều trị nghiện rượu
201.	Điện nhĩ châm điều trị viêm khớp dạng thấp
202.	Điện nhĩ châm điều trị viêm quanh khớp vai
203.	Điện nhĩ châm điều trị đau do thoái hóa khớp
204.	Điện nhĩ châm điều trị đau lưng
205.	Điện nhĩ châm điều trị ù tai
206.	Điện nhĩ châm điều trị giảm khứu giác
207.	Điện nhĩ châm điều trị liệt rễ, đám rối dây thần kinh
208.	Điện nhĩ châm điều trị rối loạn cảm giác nông
209.	Điện nhĩ châm điều trị rối loạn thần kinh thực vật
210.	Điện nhĩ châm điều trị giảm đau do ung thư
211.	Điện nhĩ châm điều trị giảm đau do Zona
212.	Điện nhĩ châm điều trị viêm đa rễ, đa dây thần kinh
213.	Điện nhĩ châm điều trị chứng tíc cơ mặt
	Đ. CẤY CHỈ (56)
214.	Cấy chỉ điều trị liệt nửa người do tai biến mạch máu não
215.	Cấy chỉ điều trị tâm căn suy nhược
216.	Cấy chỉ điều trị viêm mũi dị ứng
217.	Cấy chỉ điều trị sa dạ dày
218.	Cấy chỉ châm điều trị hội chứng dạ dày- tá tràng
219.	Cấy chỉ điều trị mày đay
220.	Cấy chỉ hỗ trợ điều trị vẩy nến
221.	Cấy chỉ điều trị giảm thính lực
222.	Cấy chỉ điều trị giảm thị lực
223.	Cấy chỉ điều trị hội chứng tự kỷ
224.	Cấy chỉ điều trị liệt do tổn thương đám rối cánh tay ở trẻ em
225.	Cấy chỉ điều trị chậm phát triển trí tuệ ở trẻ bại não
226.	Cấy chỉ châm điều trị phục hồi chức năng vận động ở trẻ bại não
227.	Cấy chỉ điều trị hội chứng thắt lưng- hông
228.	Cấy chỉ điều trị đau đầu, đau nửa đầu
229.	Cấy chỉ điều trị mất ngủ
230.	Cấy chỉ điều trị nấc
231.	Cấy chỉ điều trị hội chứng tiền đình
232.	Cấy chỉ điều trị hội chứng vai gáy
233.	Cấy chỉ điều trị hen phế quản
234.	Cấy chỉ điều trị huyết áp thấp
235.	Cấy chỉ điều trị liệt dây thần kinh VII ngoại biên
236.	Cấy chỉ điều trị thiểu năng tuần hoàn não mạn tính
237.	Cấy chỉ điều trị đau thần kinh liên sườn
238.	Cấy chỉ điều trị thất vận ngôn
239.	Cấy chỉ điều trị liệt tứ chi do chấn thương cột sống
240.	Cấy chỉ điều trị rối loạn thần kinh chức năng sau chấn thương sọ não
241.	Cấy chỉ điều trị hội chứng ngoại tháp
242.	Cấy chỉ điều trị khàn tiếng
243.	Cấy chỉ điều trị liệt chi trên
244.	Cấy chỉ điều trị liệt chi dưới
245.	Cấy chỉ điều trị hỗ trợ cai nghiện ma túy
246.	Cấy chỉ điều trị hỗ trợ cai nghiện thuốc lá
247.	Cấy chỉ điều trị hỗ trợ cai nghiện rượu
248.	Cấy chỉ điều trị viêm mũi xoang
249.	Cấy chỉ điều trị rối loạn tiêu hóa
250.	Cấy chỉ điều trị táo bón kéo dài
251.	Cấy chỉ hỗ trợ điều trị viêm khớp dạng thấp
252.	Cấy chỉ điều trị viêm quanh khớp vai
253.	Cấy chỉ điều trị đau do thoái hóa khớp
254.	Cấy chỉ điều trị đau lưng
255.	Cấy chỉ điều trị đái dầm
256.	Cấy chỉ điều trị cơn động kinh cục bộ
257.	Cấy chỉ điều trị rối loạn kinh nguyệt
258.	Cấy chỉ điều trị đau bụng kinh
259.	Cấy chỉ điều trị sa tử cung
260.	Cấy chỉ điều trị hội chứng tiền mãn kinh
261.	Cấy chỉ điều trị di tinh
262.	Cấy chỉ điều trị liệt dương
263.	Cấy chỉ điều trị rối loạn tiểu tiện không tự chủ
	E. ĐIỆN CHÂM (48)
264.	Điện châm điều trị hội chứng tiền đình
265.	Điện châm điều trị huyết áp thấp
266.	Điện châm điều trị thiểu năng tuần hoàn não mạn tính
267.	Điện châm điều trị hội chứng stress
268.	Điện châm điều trị cảm mạo
269.	Điện châm điều trị viêm amidan
270.	Điện châm điều trị trĩ
271.	Điện châm điều trị phục hồi chức năng cho trẻ bại liệt
272.	Điện châm điều trị hỗ trợ bệnh tự kỷ trẻ em
273.	Điện châm điều trị liệt tay do tổn thương đám rối cánh tay ở trẻ em
274.	Điện châm điều trị chậm phát triển trí tuệ ở trẻ bại não
275.	Điện châm điều trị phục hồi chức năng vận động ở trẻ bại não
276.	Điện châm điều trị cơn đau quặn thận
277.	Điện châm điều trị viêm bàng quang
278.	Điện châm điều trị rối loạn tiểu tiện
279.	Điện châm điều trị bí đái cơ năng
280.	Điện châm điều trị sa tử cung
281.	Điện châm điều trị hội chứng tiền mãn kinh
282.	Điện châm điều trị liệt tứ chi do chấn thương cột sống
283.	Điện châm điều trị rối loạn thần kinh chức năng sau chấn thương sọ não
284.	Điện châm điều trị hội chứng ngoại tháp
285.	Điện châm điều trị khàn tiếng
286.	Điện châm điều trị rối loạn cảm giác đầu chi
287.	Điện châm điều trị liệt chi trên
288.	Điện châm điều trị chắp lẹo
289.	Điện châm điều trị đau hố mắt
290.	Điện châm điều trị viêm kết mạc
291.	Điện châm điều trị viêm thần kinh thị giác sau giai đoạn cấp
292.	Điện châm điều trị lác cơ năng
293.	Điện châm điều trị rối loạn cảm giác nông
294.	Điện châm hỗ trợ điều trị nghiện thuốc lá
295.	Điện châm hỗ trợ điều trị nghiện rượu
296.	Điện châm điều trị viêm mũi xoang
297.	Điện châm điều trị rối loạn tiêu hóa
298.	Điện châm điều trị đau răng
299.	Điện châm điều trị đau do thoái hóa khớp
300.	Điện châm điều trị ù tai
301.	Điện châm điều trị giảm khứu giác
302.	Điện châm điều trị liệt do tổn thương đám rối dây thần kinh
303.	Điện châm điều trị rối loạn thần kinh thực vật
304.	Điện châm điều trị giảm đau do ung thư
305.	Điện châm điều trị giảm đau do zona
306.	Điện châm điều trị liệt do viêm đa rễ, đa dây thần kinh
307.	Điện châm điều trị chứng tic cơ mặt
	G. THUỶ CHÂM (73)
308.	Thủy châm điều trị hội chứng thắt lưng- hông
309.	Thủy châm điều trị đau đầu, đau nửa đầu
310.	Thủy châm điều trị mất ngủ
311.	Thủy châm điều trị hội chứng stress
312.	Thủy châm điều trị nấc
313.	Thủy châm điều trị cảm mạo, cúm
314.	Thủy châm điều trị viêm amydan
315.	Thủy châm điều trị béo phì
316.	Thủy châm điều trị liệt nửa người do tai biến mạch máu não
317.	Thủy châm điều trị hội chứng dạ dày tá tràng
318.	Thủy châm điều trị sa dạ dày
319.	Thủy châm điều trị trĩ
320.	Thủy châm hỗ trợ điều trị bệnh vẩy nến
321.	Thủy châm điều trị mày đay
322.	Thủy châm điều trị bệnh viêm mũi dị ứng
323.	Thủy châm điều trị tâm căn suy nhược
324.	Thủy châm điều trị bại liệt trẻ em
325.	Thủy châm điều trị giảm thính lực
326.	Thủy châm điều trị liệt trẻ em
327.	Thủy châm điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ em
328.	Thủy châm điều trị liệt do tổn thương đám rối cánh tay ở trẻ em
329.	Thủy châm điều trị chậm phát triển trí tuệ ở trẻ bại não
330.	Thủy châm điều trị phục hồi chức năng vận động ở trẻ bại não
331.	Thủy châm điều trị cơn động kinh cục bộ
332.	Thủy châm điều trị sa tử cung
333.	Thủy châm điều trị hội chứng tiền mãn kinh
334.	Thủy châm điều trị thống kinh
335.	Thủy châm điều trị rối loạn kinh nguyệt
336.	Thủy châm điều trị đái dầm
337.	Thủy châm điều trị hội chứng tiền đình
338.	Thủy châm điều trị đau vai gáy
339.	Thủy châm điều trị hen phế quản
340.	Thủy châm điều trị huyết áp thấp
341.	Thủy châm điều trị thiểu năng tuần hoàn não mạn tính
342.	Thủy châm điều trị liệt dây thần kinh VII ngoại biên
343.	Thủy châm điều trị đau dây thần kinh liên sườn
344.	Thủy châm điều trị thất vận ngôn
345.	Thủy châm điều trị đau dây V
346.	Thủy châm điều trị đau liệt tứ chi do chấn thương cột sống
347.	Thủy châm điều trị loạn chức năng do chấn thương sọ não
348.	Thủy châm điều trị hội chứng ngoại tháp
349.	Thủy châm điều trị khàn tiếng
350.	Thủy châm điều trị rối loạn cảm giác đầu chi
351.	Thủy châm điều trị liệt chi trên
352.	Thủy châm điều trị liệt hai chi dưới
353.	Thủy châm điều trị sụp mi
354.	Thủy châm hỗ trợ điều trị nghiện ma túy
355.	Thủy châm hỗ trợ điều trị nghiện thuôc lá
356.	Thủy châm hỗ trợ điều trị nghiện rượu
357.	Thủy châm điều trị viêm mũi xoang
358.	Thủy châm điều trị rối loạn tiêu hóa
359.	Thủy châm điều trị đau răng
360.	Thủy châm điều trị táo bón kéo dài
361.	Thủy châm hỗ trợ điều trị viêm khớp dạng thấp
362.	Thủy châm điều trị đau do thoái hóa khớp
363.	Thủy châm điều trị viêm quanh khớp vai
364.	Thủy châm điều trị đau lưng
365.	Thủy châm điều trị sụp mi
366.	Thủy châm điều trị đau hố mắt
367.	Thủy châm điều trị viêm thần kinh thị giác sau giai đoạn cấp
368.	Thủy châm điều trị lác cơ năng
369.	Thủy châm điều trị giảm thị lực
370.	Thủy châm điều trị viêm bàng quang
371.	Thủy châm điều trị di tinh
372.	Thủy châm điều trị liệt dương
373.	Thủy châm điều trị rối loạn tiểu tiện
374.	Thủy châm điều trị bí đái cơ năng
	H. XOA BÓP BẤM HUYỆT (71)
375.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị liệt chi trên
376.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị liệt chi dưới
377.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị liệt nửa người do tai biến mạch máu não
378.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị hội chứng thắt lưng- hông
379.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị liệt do viêm não
380.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị chậm phát triển trí tuệ ở trẻ bại não
381.	Xoa bóp bấm huyệt phục hồi chức năng vận động ở trẻ bại não
382.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị cứng khớp chi trên
383.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị cứng khớp chi dưới
384.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị choáng, ngất
385.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ em
386.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị chứng ù tai
387.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị giảm khứu giác
388.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị liệt do bệnh của cơ
389.	Xoa bóp bấm huyệt hỗ trợ điều trị nghiện rượu
390.	Xoa bóp bấm huyệt hỗ trợ điều trị nghiện thuốc lá
391.	Xoa bóp bấm huyệt hỗ trợ điều trị nghiện ma tuý
392.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị tâm căn suy nhược
393.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị hội chứng ngoại tháp
394.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị đau đầu, đau nửa đầu
395.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị mất ngủ
396.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị hội chứng stress
397.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị thiểu năng tuần hoàn não mạn tính
398.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị tổn thương rễ, đám rối và dây thần kinh
399.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị tổn thương dây thần kinh V
400.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị liệt dây thần kinh số VII ngoại biên
401.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị sụp mi
402.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị viêm thần kinh thị giác sau giai đoạn cấp
403.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị lác cơ năng
404.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị giảm thị lực
405.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị hội chứng tiền đình
406.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị giảm thính lực
407.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị viêm mũi xoang
408.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị hen phế quản
409.	Xoa bóp bấm huyệt hỗ trợ điều trị tăng huyết áp
410.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị huyết áp thấp
411.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị đau thần kinh liên sườn
412.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị hội chứng dạ dày- tá tràng
413.	Xoa búp bấm huyệt điều trị nấc
414.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị viêm khớp dạng thấp
415.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị đau do thoái hoá khớp
416.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị đau lưng
417.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị viêm quanh khớp vai
418.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị hội chứng vai gáy
419.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị chứng tic cơ mặt
420.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị rối loạn cảm giác đầu chi
421.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị tắc tia sữa
422.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị rối loạn kinh nguyệt
423.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị đau bụng kinh
424.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị hội chứng tiền mãn kinh
425.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị táo bón
426.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị rối loạn tiêu hoá
427.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị rối loạn cảm giác nông
428.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị bí đái cơ năng
429.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị rối loạn thần kinh thực vật
430.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị béo phì
431.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị rối loạn chức năng vận động do chấn thương sọ não
432.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị liệt tứ chi do chấn thương cột sống
433.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị giảm đau sau phẫu thuật
434.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị giảm đau do ung thư
435.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị đái dầm
436.	Xoa bóp bấm huyệt điều trị hội chứng phân ly
	I. CỨU (30)
437.	Cứu điều trị hội chứng thắt lưng- hông thể phong hàn
438.	Cứu điều trị đau đầu, đau nửa đầu thể hàn
439.	Cứu điều trị nấc thể hàn
440.	Cứu điều trị ngoại cảm phong hàn
441.	Cứu điều trị khàn tiếng thể hàn
442.	Cứu điều trị rối loạn cảm giác đầu chi thể hàn
443.	Cứu điều trị liệt chi trên thể hàn
444.	Cứu điều trị liệt chi dưới thể hàn
445.	Cứu điều trị liệt nửa người thể hàn
446.	Cứu điều trị liệt dây thần kinh số VII ngoại biên thể hàn
447.	Cứu điều trị đau vai gáy cấp thể hàn
448.	Cứu điều trị giảm thính lực thể hàn
449.	Cứu hỗ trợ điều trị bệnh tự kỷ thể hàn
450.	Cứu điều trị chậm phát triển trí tuệ ở trẻ bại não
451.	Cứu điều trị di tinh thể hàn
452.	Cứu điều trị liệt dương thể hàn
453.	Cứu điều trị rối loạn tiểu tiện thể hàn
454.	Cứu điều trị bí đái thể hàn
455.	Cứu điều trị sa tử cung thể hàn
456.	Cứu điều trị đau bụng kinh thể hàn
457.	Cứu điều trị rối loạn kinh nguyệt thể hàn
458.	Cứu điều trị đái dầm thể hàn
459.	Cứu điều trị đau lưng thể hàn
460.	Cứu điều trị giảm khứu giác thể hàn
461.	Cứu điều trị rối loạn thần kinh thực vật thể hàn
462.	Cứu điều trị cảm cúm thể hàn
463.	Cứu điều trị rối loạn tiêu hóa thể hàn
464.	Cứu hỗ trợ điều trị nghiện ma túy thể hàn
	K. GIÁC HƠI (4)
465.	Giác hơi điều trị ngoại cảm phong hàn
466.	Giác hơi điều trị ngoại cảm phong nhiệt
467.	Giác hơi điều trị các chứng đau
468.	Giác hơi điều trị cảm cúm

Tổng số: 468 Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành châm cứu

 

1. ĐẠI CƯƠNG

1. MAI HOA CHÂM

Mai hoa châm là phương pháp dùng kim hoa mai (5 - 7 chiếc kim nhỏ cắm vào đầu một cán gỗ) gõ trên mặt da, nhằm mục đích chữa bệnh hoặc phòng bệnh. Đây là một hình thức phát triển của châm cứu.

2. CHỈ ĐỊNH

Nói chung là gõ kim hoa mai có thể dùng để chữa trị các bệnh như hào châm vẫn thường làm. Phương pháp này tỏ ra thích hợp nhất đối với các loại bệnh: suy nhược thần kinh, đau đầu mất ngủ, đau dây thần kinh liên sườn, liệt dây thần kinh VII, cơn đau dạ dày tá tràng, tiêu hoá kém, đau bụng kinh, đái dầm, sa trực tràng, sạm da, mẩn ngứa ngoài da...

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Những trường hợp sau đây không được gõ kim hoa mai: vừa ăn no, say quá, đói quá, đang vã mồ hôi, phụ nữ có thai, bệnh ngoài da bị viêm loét chảy nước vàng, chảy mủ.

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện: Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện

- Kim hoa mai: ngày nay người ta thường dùng 2 loại kim là

+ Kim chụm.

+ Kim xoè hình gương sen.

- Bông cồn sát trùng.

4.3. Người bệnh

- Người bệnh được khám và làm hồ sơ bệnh án theo qui định.

- Tư thế người bệnh nằm ngửa, nằm sấp hoặc ngồi.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Phác đồ huyệt

Mai hoa châm không sử dụng phác đồ huyệt như thể châm mà điều trị theo vùng, khu điều trị trên cơ thể. Ngoài cách phân chia mặt da làm 12 khu theo kinh điển, người ta còn quy ước một sự phân chia khác để tiến hành điều trị, theo đó cơ thể được chia ra các vùng:

- Vùng đầu mặt gồm: khu trán, khu trước đỉnh đầu và hai bên đầu, khu đỉnh đầu, khu đầu sau, khu mắt, khu mũi, khu môi, khu gò má, khu tai và khu thái dương.

- Vùng cổ gồm: khu sau gáy, khu trước cổ, khu cơ ức đòn chũm.

- Vùng chi trên gồm: khu trong cánh tay, khu trong khuỷu tay, khu trong cẳng tay, khu trong cổ tay, khu gan bàn tay, khu ngoài cánh tay và khu ngoài cẳng tay, khu mu bàn tay và khu ngón tay.

- Vùng chi dưới gồm: khu trước đùi, khi trước cẳng chân, khu sau đùi và vùng khoeo chân, khu sau cẳng chân, khu mé trong đùi và cẳng chân, khu mé ngoài đùi và cẳng chân, khu trước cổ chân và mu chân, khu gan bàn chân, khu xương bánh chè, khu mắt cá trong và mắt cá ngoài.

- Vùng ngực gồm: khu xương ức, khu lồng ngực.

- Vùng bụng gồm: khu bụng trên, khu bụng dưới, khu nếp bẹn.

- Vùng lưng gồm: khu lưng trên, khu lưng giữa, khu lưng dưới, khu xương bả vai, khu cơ thang và trên vai.

5.2-Thủ thuật

- Cách cầm kim hoa mai: ngón tay cái và ngón giữa cầm chặt 1/3 cán kim, ngón nhẫn và ngón út đỡ thân cán vào lòng bàn tay, ngón trỏ đặt lên cán kim. Lúc gõ chủ yếu là cử động nhịp nhàng cổ tay, trực tiếp bổ kim tiếp xúc thẳng góc với mặt da.

- Thủ thuật gõ kim hoa mai: có 3 cách gõ là gõ nhẹ, ngõ vừa và gõ mạnh.

+ Gõ nhẹ: gõ rất nhẹ nhàng trên mặt da, hoàn toàn không đau. Người bệnh cảm thấy thoái mái, dễ chịu, thủ thuật này có tác dụng tư bổ, tăng sức khoẻ cho Người bệnh, thường dùng cho chứng hư hàn.

+ Gõ vừa: sức không nhẹ, không mạnh, có tác dụng bình bổ bình tả, thường dùng trong các chứng bán biểu bán lý, không hư không thực.

+ Gõ mạnh: gõ mạnh sức hơn, sức bật của cổ tay khoẻ hơn, tuy nhiên Người bệnh vẫn đủ sức chịu đựng, thủ thuật này có tác dụng tả, áp dụng với các chứng thực nhiệt.

- Trình tự gõ kim hoa mai: cần gõ theo một thứ tự nhất định, trước hết gõ vùng thường quy rồi gõ khu trọng điểm sau đó gõ khu kết hợp.

Trường hợp trong công thức điều trị không có thường quy mà chỉ có khu trọng điểm và khu kết hợp thì gõ khu trọng điểm trước, khu kết hợp sau.

Nếu gõ theo vùng thì gõ vùng đầu, vùng lưng trước, gõ vùng ngực, bụng, chân sau. Gõ vùng đầu thì gõ khu trán trước, rồi gõ khu thái dương, khu đỉnh đầu và cuối cùng là khu chẩm.

- Thời gian: 20- 30 phút cho một lần gõ mai hoa châm

5.4. Liệu trình điều trị

- Gõ kim mai hoa ngày một lần.

- Một liệu trình điều trị từ 10 - 20 lần.

6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

6.1. Theo dõi: Toàn trạng Người bệnh.

6.2. Xử TRÍ TAI biến

6.1. Vựng châm: Người bệnh hoa mắt chóng mặt, vã mồ hôi, mạch nhanh, sắc mặt nhợt nhạt. Xử lý: lau mồ hôi, ủ ấm, uống nước chè đường nóng, cho người bệnh nằm nghỉ tại chỗ. Đặt Người bệnh nằm sấp, gõ nhẹ ỏ khu thắt lưng mỗi đường gõ 10 lần theo hướng ngược từ dưới lên trên. Theo dõi sát mạch, huyết áp.

6.2. Nổi những nốt đỏ trên da: do da người bệnh quá bẩn, lúc gõ lại không sát trùng bằng cồn. Xử lý: tạm nghỉ điều trị vài ba ngày, vệ sinh cơ thể sạch sẽ, xoa cồn vào vùng nổi mẩn.

2. HÀO CHÂM

1. ĐẠI CƯƠNG

Hào châm là phương pháp sử dụng kim nhỏ (hào kim, 4-6cm) để châm vào huyệt trên cơ thể nhằm mục đích phòng và trị bệnh.

Hào kim là loại kim có thân kim rất nhỏ, mũi kim nhọn, có nhiều loại dài ngắn khác nhau. Loại kim này được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh và được dùng phổ biến hiện nay.

2. CHỈ ĐỊNH

- Bệnh cơ năng và triệu chứng của một số bệnh như rối loạn thần kinh tim, mất ngủ không rõ nguyên nhân, kém ăn, đầy bụng, tiêu chảy, táo bón, cảm cúm, bí tiểu chức năng, nấc,...

- Các chứng đau cấp và mạn tính: đau do đụng giập, chấn thương, đau sau mổ, đau các khớp hoặc phần mềm quanh khớp, đau trong các bệnh lý về thần kinh...

- Một số bệnh do viêm nhiễm như viêm tuyến vú, chắp, lẹo....

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Cơ thể suy kiệt, sức đề kháng giảm, phụ nữ có thai.

- Tránh châm vào những vùng huyệt có viêm nhiễm hoặc lở loét ngoài da.

- Tất cả những cơn đau nghi do nguyên nhân ngoại khoa...

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện: Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện:

- Kim hào châm vô khuẩn dùng một lần.

- Khay men, kìm có mấu, bông, cồn 700

4.3. Người bệnh

- Người bệnh được khám, làm hồ sơ bệnh án theo quy định.

- Người bệnh nằm tư thế thoải mái, chọn tư thế sao cho vùng được châm được bộc lộ rõ nhất.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Thủ thuật:

- Bước 1: + Xác định và sát trùng da vùng huyệt

+ Chọn kim có độ dài tùy thuộc độ dày của cơ vùng châm

- Bước 2: Châm kim vào huyệt theo các thì sau:

Thì 1: Tay trái dùng ngón tay cái và ngón trỏ ấn, căng da vùng huyệt; Tay phải châm kim nhanh qua da vùng huyệt.

Thì 2: Đẩy kim từ từ theo huyệt đạo, kích thích kim cho đến khi đạt “Đắc khí” (Người bệnh có cảm giác căng, tức, nặng vừa phải, không đau ở vùng huyệt vừa châm kim, Người thực hiện cảm giác kim mút chặt tại vị trí huyệt).

- Bước 3. Rút kim, sát khuẩn da vùng huyệt vừa châm.

5.4. Liệu trình

Châm ngày 1 lần, thời gian 25- 30 phút/lần.

6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

6.1. Theo dõi

Theo dõi tại chỗ và toàn thân

6.2. Xử TRÍ TAI biến

- Vựng châm: Người bệnh hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi, mạch nhanh, sắc mặt nhợt nhạt. Xử lý: rút kim ngay, lau mồ hôi, ủ ấm, uống nước chè đường nóng, nằm nghỉ tại chỗ. Theo dõi mạch, huyết áp.

- Chảy máu khi rút kim: dùng bông vô khuẩn ấn tại chỗ, không day

3. MÃNG CHÂM

1. ĐẠI CƯƠNG

Mãng châm là hình thức kết hợp giữa trường châm và cự châm cổ điển trong Thiên Cửu Châm (sách Linh Khu).

Kỹ thuật mãng châm là kỹ thuật dùng kim to, kim dài châm theo huyệt đạo tức là châm xuyên từ huyệt này sang huyệt kia trên cùng một đường kinh hoặc trên hai đường kinh khác nhau có tác dụng điều khí nhanh, mạnh hơn nên có tác dụng chữa các chứng bệnh khó như chứng đau, chứng liệt...

Kim châm trong sử dụng Mãng châm là kim có độ dài từ 15 cm, 20 cm, 30 cm có thể tới 60 cm, và đường kính từ 0, 5 đến 1 mm. Tùy từng huyệt đạo trên cơ thể mà ta có thể sử dụng các kim châm có độ dài tương ứng.

2. CHỈ ĐỊNH

- Các chứng liệt (liệt do tại biến mạch máu não, di chứng bại liệt, liệt các dây thần kinh ngoại biên...)

- Các chứng đau cấp và mạn tính: đau do đụng giập, chấn thương, đau sau mổ, đau các khớp hoặc phần mềm quanh khớp, đau trong các bệnh lý về thần kinh...

- Châm tê phẫu thuật.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Cơ thể suy kiệt, sức đề kháng giảm, phụ nữ có thai.

- Tránh châm vào những vùng huyệt có viêm nhiễm hoặc lở loét ngoài da.

- Tất cả những cơn đau nghi do nguyên nhân ngoại khoa...

4. CHUẨN BỊ:

4.1. Người thực hiện: Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện:

- Kim mãng châm vô khuẩn

- Khay men, kìm có mấu, bông, cồn 700

- Máy điện châm hai tần số bổ tả

4.3. Người bệnh

- Người bệnh được khám, làm hồ sơ bệnh án theo quy định

- Người bệnh nằm tư thế thoải mái, chọn tư thế sao cho vùng được châm được bộc lộ rõ nhất.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Thủ thuật:

- Bước 1: + Xác định huyệt đạo và sát trùng da vùng huyệt

+ Chọn kim có độ dài tùy thuộc độ dày của cơ vùng châm

- Bước 2: Châm kim vào huyệt theo các thì sau:

Thì 1: Tay trái dùng ngón tay cái và ngón trỏ ấn, căng da vùng huyệt; Tay phải châm kim nhanh qua da vùng huyệt.

Thì 2: Đẩy kim từ từ theo huyệt đạo, một tay đẩy một tay đón đầu kim sao cho hướng kim đi đúng theo đường huyệt đạo đã được xác định, kích thích kim cho đến khi đạt“Đắc khí” (Người bệnh có cảm giác căng, tức, nặng vừa phải, không đau ở vùng huyệt vừa châm kim, Người thực hiện cảm giác kim mút chặt tại vị trí huyệt).

- Bước 3. Kích thích huyệt bằng máy điện châm

Nối cặp dây của máy điện châm với kim đã châm vào huyệt theo tần số bổ- tả của máy điện châm:

- Tần số (đặt tần số cố định): Tần số tả từ 5 - 10Hz, Tần số bổ từ 1 - 3Hz.

- Cường độ: nâng dần cường độ từ 0 đến 150 microAmpe (tuỳ theo mức chịu đựng của người bệnh).

+ Thời gian: 20- 30 phút cho một lần điện mãng châm.

- Bước 4. Rút kim, sát khuẩn da vùng huyệt vừa châm.

5.3. Liệu trình điều trị

- Mãng châm ngày một lần

6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

6.1. Theo dõi

Theo dõi tại chỗ và toàn thân

6.2. Xử TRÍ TAI biến

- Vựng châm: Người bệnh hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi, mạch nhanh, sắc mặt nhợt nhạt. Xử lý: rút kim ngay, lau mồ hôi, ủ ấm, uống nước chè đường nóng, nằm nghỉ tại chỗ. Theo dõi mạch, huyết áp.

- Chảy máu khi rút kim: dùng bông vô khuẩn ấn tại chỗ, không day

4. ĐIỆN CHÂM

1. ĐẠI CƯƠNG

Điện châm là phương pháp chữa bệnh phối hợp giữa tác dụng chữa bệnh của châm cứu với kích thích bằng dòng điện.

Hiện nay thường sử dụng máy phát ra xung điện có tính năng ổn định, an toàn, điều chỉnh thao tác dễ dàng, đơn giản. Kích thích của dòng xung điện có tác dụng làm giảm đau, kích thích hoạt động các cơ, các tổ chức, tăng cường dinh dưỡng các tổ chức, giảm viêm......

2. CHỈ ĐỊNH

- Các chứng liệt (liệt do tại biến mạch máu não, di chứng bại liệt, liệt các dây thần kinh ngoại biên, các bệnh lý đau như đau đầu, đau lưng, đau thần kinh tọa, bệnh ngũ quan như giảm thị lực, giảm thính lực, thất ngôn, châm tê trong phẫu thuật...)

- Các chứng đau cấp và mạn tính: đau do đụng giập, chấn thương, đau sau mổ, đau các khớp hoặc phần mềm quanh khớp, đau trong các bệnh lý về thần kinh...

- Bệnh cơ năng và triệu chứng của một số bệnh như rối loạn thần kinh tim, mất ngủ không rõ nguyên nhân, kém ăn, đầy bụng, tiêu chảy, táo bón, cảm cúm, bí tiểu chức năng, nấc,...

- Một số bệnh do viêm nhiễm như viêm tuyến vú, chắp, lẹo....

- Châm tê phẫu thuật

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Cơ thể suy kiệt, sức đề kháng giảm, phụ nữ có thai.

- Tránh châm vào những vùng huyệt có viêm nhiễm hoặc lở loét ngoài da.

- Tất cả những cơn đau nghi do nguyên nhân ngoại khoa...

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện:

Bác sỹ, Y sỹ, Lương y được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện:

- Kim châm cứu vô khuẩn dùng một lần

- Khay men, kìm có mấu, bông, cồn 700

- Máy điện châm hai tần số bổ tả

4.3. Người bệnh

- Người bệnh được khám, làm hồ sơ bệnh án theo quy định

- Người bệnh nằm tư thế thoải mái, chọn tư thế sao cho vùng được châm được bộc lộ rõ nhất.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Thủ thuật:

- Bước 1: + Xác định và sát trùng da vùng huyệt

+ Chọn kim có độ dài tùy thuộc độ dày của cơ vùng định châm.

- Bước 2: Châm kim vào huyệt theo các thì sau:

Thì 1: Tay trái dùng ngón tay cái và ngón trỏ ấn, căng da vùng huyệt; Tay phải châm kim nhanh qua da vùng huyệt.

Thì 2: Đẩy kim từ từ theo huyệt đạo, kích thích kim cho đến khi đạt“Đắc khí” (Người bệnh có cảm giác căng, tức, nặng vừa phải, không đau ở vùng huyệt vừa châm kim, Người thực hiện cảm giác kim mút chặt tại vị trí huyệt).

- Bước 3. Kích thích huyệt bằng máy điện châm

Nối cặp dây của máy điện châm với kim đã châm vào huyệt theo tần số bổ- tả của máy điện châm:

- Tần số (đặt tần số cố định): Tần số tả từ 5 - 10Hz, Tần số bổ từ 1 - 3Hz.

- Cường độ: nâng dần cường độ từ 0 đến 150 microAmpe (tuỳ theo mức chịu đựng của người bệnh).

+ Thời gian: 20- 30 phút cho một lần điện mãng châm.

- Bước 4. Rút kim, sát khuẩn da vùng huyệt vừa châm.

5.2. Liệu trình

Châm ngày 1 lần, thời gian 25- 30 phút/lần.

6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

6.1. Theo dõi

Theo dõi tại chỗ và toàn thân

6.2. Xử trí tai biến

- Vựng châm: Người bệnh hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi, mạch nhanh, sắc mặt nhợt nhạt. Xử lý: rút kim ngay, lau mồ hôi, ủ ấm, uống nước chè đường nóng, nằm nghỉ tại chỗ. Theo dõi mạch, huyết áp.

- Chảy máu khi rút kim: dùng bông vô khuẩn ấn tại chỗ, không day

5. PHƯƠNG PHÁP THỦY CHÂM

1. ĐẠI CƯƠNG

(Tiêm thuốc vào huyệt)

Thủy châm (hay tiêm thuốc vào huyệt) là một phương pháp chữa bệnh kết hợp Đông- Tây y, phối hợp tác dụng chữa bệnh của châm kim theo học thuyết kinh lạc của YHCT với tác dụng chữa bệnh của thuốc tiêm.

Có những loại thuốc tiêm có tác dụng toàn thân, có những loại thuốc chỉ có tác dụng tăng cường và duy trì kích thích của châm kim vào huyệt để nâng cao hiệu quả chữa bệnh.

2. CHỈ ĐỊNH

Giống như chỉ định của châm cứu. Thủy châm được dùng để chữa một số bệnh mạn tính như: thấp khớp, đau dạ dày, hen phế quản, đau đầu, mất ngủ, đau thần kinh tọa…

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Giống như chống chỉ định của châm cứu: Người bệnh đau bụng cần theo dõi ngoại khoa, bệnh tim nặng, trạng thái tinh thần không ổn định, vừa mới lao động mệt, đói.

Không được dùng những thuốc mà người bệnh có mẫn cảm, dị ứng, các loại thuốc có tác dụng kích thích gây xơ cứng, hoại tử các vùng có dây thần kinh và các cơ…Không thủy châm vào những huyệt ở vùng cơ mỏng, phía dưới là tạng phủ, khớp, dây chằng, gân cơ, dây thần kinh, mạch máu...

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện: Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện

- Bơm tiêm vô trùng 5 - 10ml, dùng riêng cho từng người bệnh.

- Khay men, kẹp có mấu, bông, cồn 70q.

- Thuốc tiêm: Thuốc có chỉ định tiêm bắp, theo chỉ định của bác sỹ điều trị.

- Hộp thuốc cấp cứu sốc phản vệ.

4.3. Người bệnh:

Người bệnh được khám và chẩn đoán theo YHHĐ và YHCT. Tư thế nằm ngửa hoặc nằm nghiêng tùy theo vị trí định tiêm.

* Trước khi điều trị cần giải thích cho Người bệnh hiểu rõ đặc điểm của phương pháp điều trị này và những phản ứng thông thường có thể xảy ra như: đau, căng tức, nặng, nề vùng tiêm…

4.4. Hồ sơ bệnh án:

Người bệnh được khám và làm hồ sơ bệnh án theo qui định.

Chọn huyệt và thuốc thích hợp. Nên chọn những huyệt có phản ứng rõ rệt làm huyệt chính (A thị huyệt) và chia nhóm huyệt để mỗi lần tiêm không quá nhiều huyệt làm Người bệnh đau, thường chọn 5 - 6 huyệt cho một lần thủy châm.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Kiểm tra hồ sơ

Xem hồ sơ có đúng với người bệnh không ? Các chỉ định cần làm ?

5.2. Kiểm tra người bệnh

Kiểm tra tình trạng người bệnh hiện tại, tư thế nằm, bộc lộ các vùng định thủy châm.

5.3. Thực hiện kỹ thuật

Bước 1. Lấy thuốc vào bơm tiêm

Bước 2. Thử phản ứng thuốc theo quy định

Bước 3. Tiến hành thủy châm theo các thì sau: Thì 1: Sát trùng da vùng huyệt,

Tay trái: Dùng hai ngón tay ấn và căng da vùng huyệt

Tay phải: Châm kim nhanh qua da, đẩy kim tới huyệt, Người bệnh thấy cảm giác tức nặng tại vị trí kim châm

Thì 2: từ từ bơm thuốc vào huyệt, mỗi huyệt từ 0,5- 3 ml thuốc.

Thì 3: Rút kim nhanh, sát trùng vị trí tiêm.

5.3 Liệu trình điều trị:

Thủy châm một ngày một lần, mỗi lần thủy châm vào 2- 5 huyệt.

6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

6.1. Theo dõi

Theo dõi tại chỗ và toàn thân

6.2. Xử TRÍ TAI biến

- Sốc phản vệ: Xử trítheo phác đồ

- Vựng châm:

Triệu chứng: Người bệnh hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi, mạch nhanh, sắc mặt nhợt nhạt.

Xử lý: rút kim ngay, lau mồ hôi, ủ ấm, uống nước chè đường nóng, nằm nghỉ tại chỗ. Day bấm các huyệt Thái dương, Nội quan. Theo dõi mạch, huyết áp.

- Chảy máu khi rút kim: dùng bông vô khuẩn ấn tại chỗ, không day.

6. CẤY CHỈ

1. ĐẠI CƯƠNG

Cấy chỉ phương pháp châm cứu kết hợp cổ truyền và hiện đại, được tiến hành bằng cách dùng một loại protein lạ (chỉ catgut) vùi vào huyệt để phòng và chữa bệnh. Chỉ cattgut là chỉ tự tiêu có bản chất là một protein, do đó trong quá trình tự tiêu nó luôn tạo ra kích thích cơ học lên huyệt, phát huy tác dụng chữa bệnh của huyệt đó.

2. CHỈ ĐỊNH

- Các bệnh mạn tính

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Cơ thể suy kiệt, sức đề kháng giảm, phụ nữ có thai.

- Da vùng huyệt bị viêm nhiễm hoặc mắc bệnh ngoài da.

- Dị ứng với chỉ Catgut.

4. CHUẨN BỊ:

4.1. Người thực hiện: Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện:

- Panh, kéo, bông, cồn sát trùng, gạc vô trùng, cồn iôt, băng dính.

- Kim chọc ống sống cỡ G18, chỉ Catgut số 2/0 dùng cho người lớn. Kim, chỉ đảm bảo vô trùng.

- Kim chọc ống sống cỡ G20, chỉ Catgut số 3/0 dùng cho trẻ em; kim, chỉ đảm bảo vô trùng.

- Khay men, kẹp có mấu, bông gạcbăng dính

- Hộp thuốc chống choáng .

4.3. Người bệnh

- Người bệnh được khám, làm hồ sơ bệnh án theo quy định.

- Người bệnh nằm tư thế thoải mái, chọn tư thế sao cho vùng huyệt.

cấy chỉ được bộc lộ rõ nhất.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Thủ thuật:

- Rửa tay sạch, đi găng tay vô trùng.

- Cắt chỉ Catgut thành từng đoạn khoảng 1cm. Luồn chỉ vào nòng kim.

- Xác định chính xác huyệt định cấy chỉ. Sát trùng vùng huyệt

- Châm kim nhanh qua da và đẩy từ từ tới huyệt.

- Đẩy nòng kim để chỉ nằm vào huyệt, đặt gạc vô trùng lên huyệt vừa cấy chỉ, ấn tay lên rồi rút kim ra, dán băng dính lên để giữ gạc.

Chú ý nhiều huyệt châm ở vùng mắt nên cần thận trọng khi làm thủ thuật tránh gây tổn thương nhãn cầu hoặc chảy máu.

5.3. Liệu trình điều trị:

- Mỗi lần cấy chỉ Catgut có tác dụng trong khoảng 7 - 10 ngày , sau thời

gian người bệnh đến để điều trị liệu trình tiếp theo.

6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

6.1. Theo dõi: Toàn trạng Người bệnh trong thời gian mỗi lần làm thủ thuật

6.2. Xử trí tai biến:

- Chảy máu: Dùng bông gạc khô vô khuẩn ấn tại chỗ, không day

- Đau sưng nơi cấy chỉ: chườm nóng, thuốc chống phù nề hoặc kháng sinh uống nếu nghi ngờ nhiễm khuẩn

7. ÔN CHÂM

1. ĐẠI CƯƠNG

Ôn châm là vừa châm vừa cứu trên cùng một huyệt.

2. CHỈ ĐỊNH

Bệnh lý có nguyên nhân hư hàn.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Các trường hợp bệnh lý có nguyên nhân thực nhiệt (có sốt cao...).

- Không nên tiến hành ôn châm ở các vùng có nhiều gân, da sát xương, vùng mặt ...vì có thể gây bỏng, đặc biệt là những vùng bị mất cảm giác.

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện

Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện

- Kim châm cứu vô khuẩn dùng một lần.

- Khay men, kìm có mấu, bông, cồn 700

- Mồi ngải hoặc điếu ngải.

- Lửa (diêm, bật lửa...).

4.3. Người bệnh

- Người bệnh được khám, làm hồ sơ bệnh án theo quy định

- Người bệnh nằm tư thế thoải mái.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Thủ thuật

- Châm kim vào huyệt theo phác đồ điều trị

- Có thể dùng ba cách làm nóng kim để ôn châm:

+ Xuyên kim qua mồi ngải cứu gián tiếp trên huyệt.

+ Lồn g một đoạn điếu ngải vào cán kim rồi đốt.

+ Hơ điếu ngải gần cán kim cho kim nóng lên, sức nóng theo kim truyền vào sâu.

5.4. Liệu trình

Ôn châm ngày 1 lần, thời gian 25- 30 phút

6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

6.1. Theo dõi: Toàn trạng của người bệnh.

6.2. Xử trí tai biến

- Bỏng (thường gây bỏng độ I)

+ Triệu chứng: người bệnh thấy nóng rát sau khi cứu, trên mặt da vùng huyệt được cứu xuất hiện phỏng nước.

+ Xử trí: dùng thuốc mỡ bôi và dán băng tránh nhiễm trùng.

- Cháy: do mồi ngải rơi khỏi người Người bệnh vướng vào quần áo hoặc chăn đệm gây cháy. Cần chú ý theo dõi sát Người bệnh khi thực hiện kỹ thuật cứu.

- Vựng châm:

+ Triệu chứng: Người bệnh hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi, mạch nhanh, sắc mặt nhợt nhạt.

+ Xử lý: rút kim ngay, lau mồ hôi, ủ ấm, cho uống nước chè đường nóng. Nằm nghỉ tại chỗ. Theo dõi mạch, huyết áp.

- Chảy máu khi rút kim: Dùng bông khô vô khuẩn ấn tại chỗ, không day.

8. CỨU

1. ĐẠI CƯƠNG

Cứu là dùng sức nóng tác động lên huyệt dể kích thích tạo nên phản ứng của cơ thể để phòng và điều trị bệnh. Cứu thường dùng lá ngải cứu khô chế thành ngải nhung rồi làm mồi ngải hay điếu ngải để cứu.

- Cứu bao gồm cứu trực tiếp, cứu gián tiếp. Cứu gián tiếp bao gồm cứu cách gừng có tác dụng ôn trung tán hàn, cứu cách tỏi có tác dụng tiêu viêm trừ độc, cứu cách muối có tác dụng hồi dương cố thoát....

2. CHỈ ĐỊNH

Bệnh lý có nguyên nhân hư hàn.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Các trường hợp bệnh lý có nguyên nhân thực nhiệt (có sốt cao...).

- Không nên cứu ở các vùng có nhiều gân, da sát xương, vùng mặt ...vì có thể gây bỏng, đặc biệt là những vùng bị mất cảm giác.

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện

Bác sỹ, Y sỹ, Lương y được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện

- Mồi ngải hoặc điếu ngải.

- Lửa (diêm, bật lửa...).

- Gừng, tỏi, muối (sử dụng khi cứu gián tiếp).

- Dao loại nhỏ, sắc, Khay men đựng dụng cụ.

4.3. Người bệnh

- Người bệnh được khám, làm hồ sơ bệnh án theo quy định.

- Người bệnh nằm tư thế thoải mái, huyệt được cứu hướng lên trên, mặt da nằm ngang để mồi ngải đặt lên da được vững vàng, không bị rơi.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Thủ thuật

- Tùy bệnh tật và huyệt cần cứu mà chọn cách cứu trực tiếp hay gián tiếp.

- Cứu trực tiếp: Dùng mồi ngải đặt vào huyệt rồi đốt. Khi mồi ngải cháy sẽ sinh nhiệt tác động lên da vùng huyệt được cứu. Khi mồi ngải cháy được 1/3 đến 2/3, người bệnh có cảm giác nóng, rát nơi cứu thì nhấc mồi ngải ra sau đó thay bằng mồi ngải khác. Sau khi cứu xong chỗ cứu thấy ấm và có quầng đỏ.

- Cứu gián tiếp: là cách cứu dùng lát gừng, tỏi hoặc muối... lót vào giữa da và mồi ngải. Trong khi cứu, nếu người bệnh thấy nóng nhiều thì nhấc lát gừng, tỏi lên để giảm độ nóng sau đó tiếp tục cứu. Cũng có thể lót thêm một lát gừng, tỏi khác để giảm sức nóng của mồi ngải. Tùy theo bệnh mà chọn thứ này hay thứ khác để lót mồi ngải.

- Thứ tự trong khi cứu: Huyệt trên trước - huyệt dưới sau, huyệt kinh dương trước - huyệt kinh âm sau, huyệt chủ trị trước - huyệt phối hợp sau.

5.2. Liệu trình

- Mỗi huyệt được cứu từ 1- 3 mồi ngải, trung bình 15 phút/huyệt, trẻ em và người già thì thời gian cứu ngắn hơn.

- Cứu ngày 1 lần.

6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

6.1. Theo dõi

Toàn trạng của người bệnh

6.2. Xử trí tai biến

- Bỏng (thường gây bỏng độ I)

+ Triệu chứng: người bệnh thấy nóng rát sau khi cứu, trên mặt da vùng huyệt được cứu xuất hiện phỏng nước.

+ Xử trí: dùng thuốc mỡ bôi và dán băng tránh nhiễm trùng.

- Cháy: do mồi ngải rơi khỏi người Người bệnh vướng vào quần áo hoặc chăn đệm gây cháy.

+ Đề phòng: Không cứu nhiều huyệt và trên nhiều Người bệnh một lúc. Theo dõi sát, không được rời Người bệnh khi cứu.

9. CHÍCH LỂ

1. ĐẠI CƯƠNG

Chích lể là phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc được cha ông ta sử dụng từ ngàn xưa. Chích (còn gọi là Trích) là dùng kim tam lăng hoặc kim hào châm đâm nhẹ vào huyệt hoặc chỗ đậm nhất của vùng da ứ đọng huyết hoặc vùng đọng huyết (nơi có máu độc ứ đọng), khi rút kim máu tự vọt chảy ra ngoài. Lể (còn gọi là Nhể) là véo da lên, dùng kim đâm nhẹ vào đúng điểm tụ huyết hoặc xuất huyết, máu không tự chảy ra mà phải dùng tay nặn cho máu ra. Đây là phương pháp trực tiếp loại bỏ các chất độc và máu độc ra khỏi cơ thể để khai thông các kinh mạch, giúp cho khí huyết được điều hoà.

2. CHỈ ĐỊNH

Chích lể được chỉ định để điều trị một số bệnh toàn thân cũng như tại chỗ, từ các bệnh nội thương đến các chứng ngoại cảm, các bệnh cấp tính và mạn tính. Hiện nay, chích lễ được chỉ định trong một số chứng bệnh như sau:

- Trúng phong (giai đoạn cấp), cơn tăng huyết áp (khi không có sẵn trong tay thuốc hạ áp).

- Một số trường hợp phù nề các chi do viêm tắc động mạch, viêm tắc tính mạch.

- Một số chứng đau cấp: đau lưng, đau thần kinh toa...

- Tắc tia sữa.

- Chắp lẹo.

- Đau đầu do ngoại cảm.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

+ Người bệnh có chỉ định cấp cứu ngoại khoa.

+ Người bệnh đang sốt kéo dài hoặc mất nước, mất máu.

+ Suy tim, loạn nhịp tim.

+ Bệnh ưa chảy máu, Người bệnh suy giảm miễn dịch.

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện

Bác sỹ, Y sỹ, lương y được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện

- Kim tam lăng vô khuẩn, kim châm cứu vô khuẩn loại 4 - 6 cm, dùng riêng cho từng người bệnh.

- Khay men, kìm có mấu, bông, cồn700, găng tay vô khuẩn

4.3. Người bệnh

- Người bệnh được khám và làm hồ sơ bệnh án theo qui định.

- Tư thế người bệnh nằm ngửa, nằm sấp hoặc ngồi.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Phác đồ huyệt

Tuỳ theo từng chứng bệnh mà Người thực hiện chọn phác đồ huyệt khác nhau, dưới đây xin nêu một số phác đồ chính.

- Trúng phong (giai đoạn cấp): Thập tuyên, Nhân trung, Thái dương, ấn đường.

- Chắp lẹo: Phế du, Nhĩ tiêm (Can nhiệt huyệt).

- Tắc tia sữa: Kiên tỉnh, Thiếu trạch.

- Đau lưng cấp: Nhân trung, Hậu khê, Uỷ trung.

- Đau đầu do ngoại cảm: Khúc trì, Thái dương, ấn đường.

5.2. Thủ thuật

Xác định và sát trùng da vùng huyệt cần chích lể. Nặn dồn cho máu tập trung về vùng huyệt. Dùng ngón tay cái và ngón trỏ tay trái véo bóp mạnh da vùng huyệt; ngón cái và ngón trỏ tay phải cầm kim một cách chắc chắn, châm kim thẳng góc, mạnh và dứt khoát qua da đúng giữa vùng huyệt. Rút kim ra và nặn máu từ từ, ấn êm sâu vào đáy điểm đau làm cho máu độc trào ra ở lỗ chích lể. Nặn hết máu độc (máu đỏ bầm) thì sát trùng lại vết chích lể.

5.3. Liệu trình điều trị

- Bệnh cấp tính: mỗi ngày chích lể 1 - 2 lần, mỗi liệu trình điều trị từ 5 - 10 ngày.

- Bệnh bán cấp và mạn tính: mỗi ngày chích lể một lần, một liệu trình điều trị từ 10 - 20 ngày, người bệnh nghỉ 5 - 7 ngày để điều trị liệu trình tiếp theo.

6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

6.1. Theo dõi: Toàn trạng Người bệnh.

6.2. Xử trí tai biến

6.1. Vựng châm: Người bệnh hoa mắt chóng mặt, vã mồ hôi, mạch nhanh, sắc mặt nhợt nhạt. Xử lý: rút kim ngay, lau mồ hôi, ủ ấm, uống nước chè đường nóng, cho người bệnh nằm nghỉ tại chỗ. Day bấm các huyệt: Thái dương, Nội quan. Theo dõi sát mạch, huyết áp

6.2. Máu chảy quá nhiều khi rút kim: dùng bông khô vô khuẩn ấn tại chỗ, không day, sau đó dùng miếng gạc vô khuẩn băng ép lại bằng băng dính.

6.3. Nhiễm trùng vết chích lể: biểu hiện bằng sưng đau tai chỗ chích lể. Xử lý: tạm ngừng việc chích lể, sát trùng vùng da bị sưng bằng dung dịch cồn Iod, dùng kháng sinh đường uống.

10. LASER CHÂM

1. ĐẠI CƯƠNG

Một trong hai đóng góp to lớn cho khoa học kỹ thuật của ngành vật lý trong thế kỷ 20 là laser. Năm 1960, chiếc máy laser đầu tiên ra đời do nhà bác học Maiman (Mỹ) chế tạo, và từ đó thành tựu này được ứng dụng rộng rãi trong các chuyên ngành khác nhau trong đó có y học. Hiện nay laser được ứng dụng rộng rãi trong các chuyên ngành khác nhau của y học bởi nó có các tính chất rất đặc biệt, đó là: tính đơn sắc, độ định hướng và độ chói phổ rất cao. Việc sử dụng ánh sáng đơn sắc phát ra từ một thiết bị laser công suất thấp (<=250 milliwatt) chiếu vào các huyệt trên hệ thống kinh lạc giúp cơ thể lập lại thăng bằng âm - dương nhằm mục đích điều trị và phòng bệnh được gọi là laser châm.

2. CHỈ ĐỊNH

Laser châm được chỉ định tương đối rộng rãi để điều trị các chứng bênh. Tuy nhiên, trên lâm sàng laser châm được chỉ định chủ yếu để điều trị các chứng đau và các chứng liệt. Laser châm có thể dùng đơn độc, có thể kết hợp laser châm với điện châm, laser châm với xoa bóp bấm huyệt.

- Laser châm điều trị các chứng đau: đau vai gáy, đau quanh khớp vai, đau lưng, đau thần kinh toạ, hội chứng đường hầm cổ tay…

- Laser châm điều trị các chứng liệt: liệt nửa người do các nguyên nhân khác nhau, liệt dây thần kinh VII ngoại biên…

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Không sử dụng laser châm trong các trường hợp sau:

- Những thay đổi bất thường của da không rõ nguyên nhân.

- Tiền ung thư, u ác tính.

- Người bệnh sau khi điều trị với các thuốc ức chế miễn dịch, corticoid liều cao kéo dài.

- Người bệnh động kinh.

- Người bệnh suy tim mất bù, loạn nhịp, suy mạch vành.

- Người bệnh cường giáp.

- Không chiếu laser vào vùng thóp, đầu các xương dài của trẻ vị thành niên, cạnh các tuyến nội tiết (tuyến giáp, tinh hoàn...)

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện

Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện

- Máy phát laser công suất thấp: thường sử dụng laser He - Ne, laserdiode hồng ngoại .

- Kính bảo hộ cho Người thực hiện và Người bệnh.

- Quy trình điều trị laser công suất thấp.

4.3. Người bệnh

- Người bệnh được khám và làm hồ sơ bệnh án theo qui định.

- Tư thế người bệnh nằm ngửa, nằm sấp hoặc ngồi.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Phác đồ huyệt

Các huyệt được sử dụng trong điều trị bằng laser châm cũng tương tự như các huyệt trong phác đồ của châm cứu truyền thống. Tuy nhiên, số huyệt được chọn trong laser châm ít hơn, thường từ 4 đến 10 huyệt.

5.2. Thủ thuật

Xác định chính xác vùng huyệt, dùng kỹ thuật chiếu điểm (chiếu tia thẳng góc với huyệt), đầu phát tia cách mặt da 0,5cm. Giữ đầu phát tại chỗ

cho đến khi hết thời gian điều trị, khi đó máy sẽ phát ra tín hiệu âm thanh và đầu chiếu tự động ngừng phát tia.

Chiếu lần lượt từng huyệt cho đến khi hết các huyệt theo phác đồ.

5.3. Liều điều trị

Liều điều trị phụ thuộc vào từng loại huyệt và tình trạng của bệnh (bệnh cấp tính dùng liều thấp, bệnh mạn tính dùng liều cao). Liều điều trị được tính bằng J/cm².

Loại huyệt	Liều
A thị huyệt	1 - 2 J / cm2
Huyệt giáp tích	2 - 4 J / cm2
Huyệt châm cứu ở người lớn	1 - 3 J / cm2
Huyệt châm cứu ở trẻ em	0,5 - 1,5 J / cm2

Thời gian điều trị tuỳ thuộc vào liều điều trị và số huyệt được lựa chọn. Thông thưòng thời gian điều trị bằng laser châm từ 5 - 10 phút/lần.

5.4. Liệu trình điều trị

- Bệnh cấp tính: mỗi ngày điều trị 1 - 2 lần, mỗi liệu trình 5 - 10 ngày.

- Bệnh bán cấp và mạn tính: mỗi ngày điều trị 1 lần, mỗi liệt trình điều trị từ 2 - 4 tuần. Bệnh mạn tính có thể điều trị cách ngày.

6.1. Theo dõi: Toàn trạng Người bệnh.

6.2. Xử trí tai biến

Người bệnh xuất hiện các nốt đỏ ở da, mẩn ngứa (do cơ địa quá mẫn cảm với ánh sáng), tắt máy laser, tạm dừng điều trị 1 - 3 ngày cho đến khi hết các nốt đỏ.

6.3. Chú ý khi điều trị bằng laser châm

- Không được chiếu thẳng góc tia laser vào mắt vì có thể làm tổn thương võng mạc.

- Da trên các vùng huyệt không được bôi dầu, mỡ hay các loại kem, gell vì sẽ làm tia laser bị phản xạ một phần và ảnh hưởng đến mức độ đâm xuyên của tia.

11. TỪ CHÂM

1. ĐẠI CƯƠNG

Từ xa xưa, con người đã biết sử dụng nam châm tự nhiên (từ trường) vào mục đích chữa bệnh. Ngày nay, từ trường đã và đang được ứng dụng có hiệu quả trong rất nhiều lĩnh vực lâm sàng như: nội khoa, ngoại khoa, vật lý trị liệu và các chuyên khoa khác.

Đồng hành với y học hiện đại, y học cổ truyền cũng sử dụng nam châm vĩnh cửu thay cho cây kim châm cứu truyền thống để phòng và điều trị rất nhiều chứng bệnh bệnh, góp phần đáng kể trong việc bảo vệ và nâng cao sức khoẻ cho nhân dân. Đây là một trong nhiều phương pháp kết hợp giữa Y học cổ truyền với Vật lý trị liệu và được gọi là từ châm.

2. CHỈ ĐỊNH

Từ trường châm là một phương pháp trị liệu an toàn, ít độc hại và có hiệu quả. Một số chỉ định của từ châm là:

- Giảm đau: đau cổ gáy, đau quanh khớp vai, viêm mỏm trên lồi cầu, hội chứng ống cổ tay, đau lưng - hông, đau thần kinh toạ...

- Chống viêm: các vùng viêm nhỏ, nông (mụn, nhọt), các viêm nội tạng (viêm đại tràng co thắt, viêm loét dạ dày - hành tá tràng.

- Điều hoà trương lực thần kinh: hội chứng thần kinhh suy nhược, đau đầu, mất ngủ, rối loạn thần kinh thực vật.

- Điều hoà và ổn định huyết áp.

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Không sử dụng từ châm trong các trường hợp sau:

- Những Người bệnh có máy tạo nhịp tim.

- Phụ nữ trong thời kỳ mang thai, phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt: không điều trị vào vùng bụng, vùng thắt lưng và xương cùng.

- Người bệnh sau nhồi máu cơ tim cấp.

- Bệnh hệ thống và bệnh máu (máu chậm đông...).

- Các vùng đang chảy máu hoặc có nguy cơ chảy máu.

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện

Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện

- Viên nam châm vĩnh cửu các loại với các thông số cường độ từ trường khác nhau (từ 10 - 50 mT).

- Băng dính.

- Bông cồn.

4.3. Người bệnh

- Người bệnh được khám và làm hồ sơ bệnh án theo qui định.

- Tư thế người bệnh nằm ngửa, nằm sấp hoặc ngồi.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

5.1. Phác đồ huyệt

Các huyệt được sử dụng trong điều trị bằng từ châm cũng tương tự như các huyệt trong phác đồ của châm cứu truyền thống. Tuy nhiên, số huyệt được chọn trong từ châm ít hơn, thường từ 2 đến 6 huyệt.

5.2. Thủ thuật

Xác định chính xác vùng huyệt, lau sạch bề mặt da vùng huyệt bằng bông cồn, chờ cho bề mặt da khô thì đặt các viên nam châm lên vị trí của các huyệt theo phác đồ điều trị, dùng băng dính dán chặt lại.

Cũng như châm cứu truyền thống, tuỳ theo yêu điều hoà kinh khí trong cơ thể mà người ta sử dụng các thủ thuật bổ và tả. Khi sử dụng viêm nam châm gắn lên các huyệt thì cực Nam (ký hiệu là S) tương ứng tác dụng tả (nếu giảm đau, nên dùng cực Nam - thường có màu đỏ), cực Bắc (ký hiệu là N - thường có màu đen) tương ứng tác dụng bổ (nếu dùng để điều hoà trương lực thần kinh , nên dùng cực Bắc).

Nam châm vĩnh cửu có thể sử dụng 5 - 10 năm vẫn chưa bị suy giảm từ tính. Khi điều trị xong nên cất đi để có thể dùng lại lần sau.

5.3. Liều điều trị

Liều điều trị của từ châm chính là trị số của cường độ từ trường, đơn vị tính của cường độ từ trường là dùng trong từ châm là millitestla (mT). Cường độ từ trường khi áp dụng từ châm nên dùng ở liều thấp và trung bình (10 - 40 mT).

Thời gian lưu các viên nam châm trên vùng đầu mặt cổ không quá 20 phút. Các huyệt khác lưu viên nam châm 30 - 40 phút.

5.4. Liệu trình điều trị.

- Bệnh cấp tính: mỗi ngày điều trị 1 lần, một liệu trình 5 - 10 ngày.

- Bệnh bán cấp và mạn tính: mỗi ngày điều trị 1 lần, một liệu trình từ 15 - 20 ngày.

6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

6.1. Theo dõi

Toàn trạng Người bệnh.

6.2. Xử trí tai biến

Một số ít trường hợp có cảm giác mệt mỏi, váng vất khi điều trị từ trường, hoặc bị dị ứng với viên nam châm (do chất liệu làm vỏ bọc viên nam châm). Cho Người bệnh tạm nghỉ 1 - 2 ngày cho hết tình trạng váng vất hoặc dị ứng. Nếu bệnh sử dụng lại từ châm mà Người bệnh vẫn có các triệu chứng trên thì không tiếp tục điều trị bằng từ châm mà chuyển phương pháp điều trị khác.

12. QUY TRÌNH KÉO GIÃN CỘT SỐNG CỔ

1. ĐẠI CƯƠNG

Hội chứng đau cột sống cổ thường gặp trên lâm sàng và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Người bệnh đau cột sống cổ và thắt lưng chủ yếu được điều trị theo phương pháp nội khoa (90%), chỉ 10% có chỉ định phẫu thuật.

Phương pháp kéo giãn điều trị hội chứng đau cột sống cổ bằng máy kéo giãn có lập trình vi tính đã chứng minh được hiệu quả điều trị trong thực tế. Người thực hiện trước khi chỉ định phương pháp này ngoài việc đánh giá trên lâm sàng cần phải có đầy đủ các kết quả cận lâm sàng, phim chụp Xq thông thường và MRI, đo mật độ xương để xác định nguyên nhân, mức độ bệnh tật của Người bệnh.

2. CHỈ ĐỊNH

- Thoái hóa cột sống

- Lồi, phình, thoát vị đĩa đệm

- Sai khớp cột sống mức độ nhẹ (giai đoạn đầu)

- Hội chứng cột sống cổ

- Đau lưng thông thường

- Cong vẹo cột sống (cơ năng)

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Có tổn thương tủy sống, bệnh ống sống

- Lao, ung thư cột sống

- Viêm tấy, abces vùng cột sống

- Loãng xương độ III

- Tăng HA

- Chấn thương cột sống

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện

Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Người bệnh

Kiểm tra cân nặng, tháo đai nẹp, dây chuyền, hoa tai, kẹp tóc và chuẩn bị tinh thần trước khi thưc hiện kéo giãn.

4.3. Phương tiện

Máy kéo giãn, đai kéo cổ trong tình trạng hoạt động tốt.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

- Giải thích cho Người bệnh.

- Sắp đặt tư thế cho Người bệnh trên giường kéo giãn.

- Kiếm tra và lắp đai kéo cho Người bệnh.

- Bật máy, xác định lực và thời gian kéo giãn (công thức: cột sống cổ bằng 1/3 trọng lượng - 10kg).

- Tắt máy khi hoàn thành quy trình kéo giãn, Người thực hiện từ từ tháo bỏ đai kéo cổ cho Người bệnh.

- Hướng dẫn Người bệnh nằm nghỉ ít nhất 2 phút sau kéo giãn và cách

nghiêng người ngồi dậy ra khỏi giường kéo giãn.

- Liệu trình điều trị: Ngày 01 lần x 10 - 15 phút, điều trị theo liệu trình 10 - 20 lần kéo giãn liên tục.

6. THEO DÕI XỬ TRÍ TAI BIẾN

Đây là một phương pháp điều trị rất an toàn khi tuân thủ đúng chỉ định, đúng quy trình kéo giãn. Trong quá trình thực hiện kéo giãn cột sống luôn cần có Người thực hiện theo dõi toàn trạng Người bệnh, theo dõi tình trạng hoạt động của thiết bị kéo giãn và có đầy đủ các phương tiện hỗ trợ khi xảy ra các vấn đề ngoại ý. Trong khi kéo giãn, Người bệnh cảm thấy đai

kéo không vừa cần tắt máy và lắp lại đai, nếu Người bệnh xuất hiện trạng thái khó chịu, đau vùng cổ gáy, cảm giác khó thở Người thực hiện cần dừng ngay kéo giãn, để Người bệnh nằm nghỉ trên giường kéo, kiểm tra mạch, HA, động viên Người bệnh và có các xử trí tiếp theo

13. QUY TRÌNH KÉO GIÃN CỘT SỐNG THẮT LƯNG

1. ĐẠI CƯƠNG

Hội chứng đau cột sống thắt lưng thường gặp trên lâm sàng và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Người bệnh đau cột sống thắt lưng chủ yếu được điều trị theo phương pháp nội khoa (90%), chỉ 10% có chỉ định phẫu thuật.

Phương pháp kéo giãn điều trị hội chứng đau cột sống thắt lưng bằng máy kéo giãn có lập trình vi tính đã chứng minh được hiệu quả điều trị trong thực tế. Người thực hiện trước khi chỉ định phương pháp này ngoài việc đánh giá trên lâm sàng cần phải có đầy đủ các kết quả cận lâm sàng, phim chụp Xquang thông thường và MRI, đo mật độ xương để xác định nguyên nhân, mức độ bệnh tật của Người bệnh.

2. CHỈ ĐỊNH

- Thoái hóa cột sống.

- Thoát vị đĩa đệm cột sống mức độ nhẹ và vừa.

- Các chứng đau lưng thông thường.

- Vẹo cột sống (cơ năng).

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Các trường hợp bệnh lý cột sống gây chèn ép tuỷ, bệnh ống tuỷ.

- Lao, ung thư cột sống.

- Viêm tấy, áp xe vùng lưng.

- Chấn thương cột sống có gãy xương.

- Viêm khớp dạng thấp.

- Hội chứng đuôi ngựa.

- Thoát vị đĩa đệm vào trong thân đốt (thoát vị Schmorl).

- Loãng xương độ III.

- Phụ nữ có thai.

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện: Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Người bệnh: Kiểm tra cân nặng, bỏ tháo đai nẹp và chuẩn bị tình thần trước khi thưc hiện kéo giãn.

4.3. Phương tiện: Máy kéo giãn, đai kéo trong tình trạng hoạt động tốt.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

- Giải thích cho Người bệnh.

- Sắp đặt tư thế cho Người bệnh trên giường kéo giãn.

- Kiếm tra và lắp đai kéo thắt lưng cho Người bệnh.

- Bật máy, xác định lực và thời gian kéo giãn (cột sống thắt lưng bằng 2/3 trọng lượng - 10kg).

- Tắt máy khi hoàn thành quy trình kéo giãn, tháo bỏ đai thắt lưng cho Người bệnh.

- Hướng dẫn Người bệnh nằm nghỉ ít nhất 2 phút sau kéo giãn và cách nghiêng người ngồi dậy ra khỏi giường kéo giãn.

- Liệu trình điều trị: Ngày 01 lần x 10 - 15 phút, điều trị theo liệu trình 10 - 20 lần kéo giãn liên tục.

6. THEO DÕI XỬ TRÍ TAI BIẾN

Đây là một phương pháp điều trị rất an toàn khi tuân thủ đúng chỉ định, đúng quy trình kéo giãn. Trong quá trình thực hiện kéo giãn cột sống luôn cần có Người thực hiện theo dõi toàn trạng Người bệnh, theo dõi tình trạng hoạt động của thiết bị kéo giãn và có đầy đủ các phương tiện hỗ trợ khi xảy ra các vấn đề ngoại ý. Trong khi kéo giãn, Người bệnh cảm thấy đai kéo không vừa cần tắt máy và lắp lại đai, nếu Người bệnh xuất hiện trạng

thái khó chịu, đau lưng, đau bụng, cảm giác khó thở Người thực hiện cần dừng ngay kéo giãn, để Người bệnh nằm nghỉ trên giường kéo, kiểm tra mạch, huyết áp, động viên Người bệnh và có các xử trí tiếp theo

14. QUY TRÌNH TẮM DƯỢC THẢO

1. ĐẠI CƯƠNG

Tắm dược thảo là phương pháp chăm sóc phục hồi sức khỏe và chữa bệnh cổ truyền đã có lịch sử hàng ngàn năm. Hiện nay, với mục đích chăm sóc toàn diện, người ta kết hợp xông hơi, ngâm thuốc, tắm dược thảo, chườm ngải cứu, xoa bóp bấm huyệt nhằm phát huy tối ưu tác dụng của các phương pháp đồng thời đem lại những giá trị đặc biệt cho người bệnh.

2. CHỈ ĐỊNH

- Các chứng đau, chứng liệt.

- Cảm cúm do phong hàn.

- Hội chứng căng thẳng tâm lý, mệt mỏi,...

3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Sốt nhiệt.

- Bệnh lý tim mạch, huyết áp.

- Động kinh, tâm thần, say rượu bia, kích động,...

- phụ nữ đang rong thời kỳ có thai, hành kinh.

- Trạng thái quá no hoặc quá đói.

4. CHUẨN BỊ

4.1. Người thực hiện

Bác sỹ, Y sỹ, Lương y được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

4.2. Phương tiện

- Bồn ngâm, nước ấm, nước thảo dược ấm, các loại thảo dược có tinh dầu, túi chườm...

4.2. Người bệnh

- Người bệnh được kiểm tra mạch, huyết áp... trước khi tắm thuốc.

5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Người bệnh tắm sạch trong 2 phút bằng nước ấm tiếp đó

5.1. Ngâm người trong bồn gỗ (thể tích từ 250 - 300 lít) bằng nước thảo dược nhiệt độ ngang bằng nhiệt độ cơ thể (37-40^oC), trong thời gian từ 7 -10 phút.

Tác dụng: giải cảm, chống mệt mỏi, chống đau lưng, chữa thần kinh tọa.

5.2. Ngâm bồn sục bằng nước ấm sạch trong thời gian 5 - 7 phút.

Tác dụng: chữa các bệnh ngoài da, làm săn chắc da, tiêu viêm, tỉnh thần.

5.3.Xông hơi khô hoặc ướt bằng lá thảo dược trong vòng 5 - 7 phút, tiếp đó ngâm chân nước gừng.

Tác dụng: giải cảm, giải độc tố và giảm đau.

5.4.Tắm tráng giải cảm trong thời gian 3 phút.

5.5. Người bệnh được kỹ thuật viên đắp túi chườm ngải ấm chứa dược thảo, kết hợp day ấn các điểm đau tại vùng thắt lưng, cổ gáy và vai, hai tay và hai chân.

Tác dụng: tăng cường giãn các khối cơ sâu ở các vùng bị đau.

Thời gian thực hiện toàn bộ quy trình nêu trên là 30 phút.

Liệu trình: 2 ngày làm 1 lần, một liệu trình điều trị từ 5 đến 7 lần.

6. THEO DÕI XỬ TRÍ TAI BIẾN

Đây là một phương pháp an toàn khi tuân thủ đúng chỉ định, đúng quy trình. Trong quá trình thực hiện cần có Người thực hiện theo dõi toàn trạng Người bệnh và có đầy đủ các phương tiện hỗ trợ khi xảy ra các vấn đề ngoại ý.