Đối tượng điều chỉnh của luật hình sự là gì?

Đối tượng điều chỉnh của Luật Hình sự là gì?

Khi có một tội phạm xảy ra, đó có thể là sự kiện pháp lý làm phát sinh nhiều quan hệ pháp luật khác nhau như quan hệ pháp luật hình sự, hành chính, dân sự, lao động... Trong đó, chỉ những quan hệ pháp luật phát sinh giữa Nhà nước và người phạm tội, pháp nhân thương mại phạm tội liên quan đến việc họ thực hiện tội phạm mới là quan hệ pháp luật hình sự.

Quan hệ pháp luật hình sự, với tư cách là đối tượng điều chỉnh của Luật Hình sự, có hai bên chủ thể: một bên là Nhà nước và một bên là người phạm tội, pháp nhân thương mại phạm tội với quyền và nghĩa vụ pháp lý khác nhau. Trong đó, Nhà nước tham gia vào quan hệ pháp luật hình sự với tư cách là người bảo vệ pháp luật, bảo vệ lợi ích của toàn xã hội và lợi ích của giai cấp thống trị. Nhà nước ủy quyền cho các Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án, cơ quan thi hành án hình sự nhân danh mình tham gia vào quan hệ pháp luật hình sự. Người phạm tội là người đã thực hiện hành vi vi phạm pháp luật hình sự, đủ tuổi chịu TNHS và có năng lực TNHS. Pháp nhân thương mại phạm tội là những pháp nhân đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 75 BLHS. Với tư cách là người bảo vệ pháp luật, bảo vệ lợi ích chung của xã hội, Nhà nước là chủ thể chủ yếu có quyền. Tuy nhiên, khi thực hiện các quyền này, Nhà nước cũng phải có các nghĩa vụ nhất định đối với người phạm tội, pháp nhân thương mại phạm tội. Quyền của Nhà nước là nghĩa vụ của người phạm tội, pháp nhân thương mại phạm tội và ngược lại.

Trong quan hệ pháp luật hình sự, Nhà nước là chủ thể có khá nhiều quyền, người phạm tội, pháp nhân thương mại phạm tội có khá nhiều nghĩa vụ, trong đó có nghĩa vụ quan trọng là phải tuân thủ những biện pháp cưỡng chế của Nhà nước. Điều đó thể hiện tính chất bất bình đẳng về địa vị pháp lý của các chủ thể trong quan hệ pháp luật hình sự. Người phạm tội, pháp nhân thương mại phạm tội có quyền từ chối hay thỏa thuận với Nhà nước về loại và mức hình phạt được áp dụng đối với mình. Nội dung này của quan hệ pháp luật hình sự sẽ quyết định phương pháp điều chỉnh của Luật Hình sự