QUYẾT ĐỊNH 483/2014/DS-GĐT NGÀY 28/11/2014 VỀ VIỆC TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG VAY TÀI SẢN

TÒA DÂN SỰ TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO

Họp phiên tòa ngày 28/11/2014 xét xử giám đốc thẩm đối với Bản án dân sự phúc thẩm số 1223/2011/DSPT ngày 21/9/2011 của Tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh về vụ án “Tranh chấp họp đồng vay tài sản” bị Chánh án Tòa án nhân dân tối cao kháng nghị, có các đương sự:

Nguyên đơn: Lê Văn Thành, sinh năm 1948; trú tại số 07/6 Kỳ Đồng, phường 9, quận 3, thành phố Hồ Chí Minh do bà Nguyễn Đinh Hải Yến, sinh năm 1971 đại diện theo ủy quyền của ông Thành.

Bị đơn: Nguyễn Văn Bạch, sinh năm 1933 và vợ là bà Nguyễn Thị Hồng, sinh năm 1940; cùng trú tại số 30 Lê Thị Hồng Gấm, phường Nguyễn Thái Bình, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh do ông Bùi Anh Tuấn, sinh năm 1970 đại diẹn theo ủy quyền của ông Bạch và bà Hồng.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: Trần Quang Nhựt, sinh năm 1955; trú tại số 76/22 Bạch Đằng, phường 24, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh.

NHẬN THẤY

Tại đơn khởi kiện ngày 05/7/2010 và quá trình tố tụng, ông Lê Văn Thành do bà Nguyễn Đinh Hải Yen đại diện trình bày:

Do có quan hệ quen biết với vợ chồng Nguyễn Văn Bạch, bà Nguyễn Thị Hồng, nên ông Lê Văn Thành có ký 2 hợp đồng thế chấp tài sản cho vợ chồng ông Bạch, bà Hồng vay tiền. Họp đồng số 01 ngày 15/4/2009 và hợp đồng số 02 ngày 15/7/2009; theo đó ông Thành cho vợ chồng ông Bạch, bà Hồng vay 2 tỷ đồng (mỗi hợp đồng 1 tỷ) thời hạn vay 6 tháng, lãi suất hai bên thỏa thuận theo lãi suất cho vay ngắn hạn của Ngân hàng cổ phần Ngoại thương Việt Nam. Quá trình vay họp đồng số 01 ông Bạch, bà Hồng trả lãi cho ông Thành được 9 tháng từ 20/4/2009 đến 20/01/2010 số tiền là 150 triệu. Đối với họp đồng số 02, ông Bạch, bà Hồng đã trả cho ông Thành được 6 tháng tiền lãi, từ 15/7/2009 đến 15/01/2010 số tiền là 105 triệu đồng. Tổng tiền lãi của 2 hợp đồng là 255 triệu, sau đó cả hai hợp đồng trên vợ chồng ông Bạch không trả cho ông Thành tiền lãi và gốc.

Nay ông Thành yêu cầu vợ chồng ông Bạch, bà Hồng trả gốc 2 tỷ đồng và tiền lãi theo lãi suất hai bên đã thỏa thuận trong hai hợp đồng là 1%/tháng và tính từ ngày 15/01/2011. Cụ thể:

- Đối với số tiền lãi của họp đồng số 01 ngày 15/4/2009 là 166.600.000đ;

-  Đối với số tiền lãi của họp dồng số 02 ngày 15/7/2009 là 168.250.000đ.

Tổng cộng số tiền lãi là 334.850.000d; tổng cộng số tiền gốc và lãi là 2.334.850.000đ.

Bị đơn là ông Nguyễn Văn Bạch, bà Nguyễn Thị Hồng và ông Bùi Anh Tuấn đại diện trình bày:

Ông Trần Quang Nhựt và ông Bạch có quen nhau từ trước, nên ông Bạch rất tin tưởng ông Nhựt, có lần ông Bạch cho ông Nhựt mượn giấy tờ nhà để ông Nhựt thê chấp vay tiền Ngân hàng. Trong thời gian ông Bạch ký họp đồng vay tiên của ông Thành, sức khỏe của ông Bạch không tôt; ông Bạch không vay tiên của ông Thành mà mọi giao dịch nhận tiền là do ông Nhựt với ông Thành, trong họp đồng vay tiền không có chữ ký của ông Bạch. Nay ông Thành yêu cầu vợ chồng ông Bạch trả số tiền trên ông Bạch, bà Hồng không đồng ý, vì vợ chồng ông Bạch không vay tiền của ông Thành, ừách nhiệm trả nợ là do ông Nhựt trả cho ông Thành.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là ông Trần Quang Nhựt trình bày:

Ông có nhu cầu vay tiền của ông Thành nhưng ông Thành yêu cầu phải có người đứng ra ký giấy vay tiền, ông Bạch giúp ông nên ông đồng ý ký giấy vay tiền của ông Thành 2 tỷ đồng, ông Thành trực tiếp giao 2 tỷ đồng cho ông, hàng tháng ông có trả tiền lãi cho ông Thành, ông đã trả lãi cho ông Thành đến ngày 15/02/2010 theo họp đồng số 01 số tiền là 150 triệu và họp đồng số 02 là lãi là 105 triệu đồng. Ông nhất trí trả cho ông Thành số tiền gốc 2 tỷ đồng và số tiền lãi nếu ông Thành chấp nhận. Còn nếu ông Thành không đồng ý thì ông châp nhận trả 2 tỷ đông và lãi suât cho vợ chông ông Bạch, bà Hông và ông Bạch bà Hồng có trách nhiệm trả tiền cho ông Thành.

Tại Bản án dân sự sơ thẩm số 27/2011/DS-ST ngày 10/6/2011, Tòa án nhân dân Quận 1, thành phố Hồ Chí Minh quyết định:

Chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn ông Lê Văn Thành. Buộc ông Nguyễn Văn Bạch và bà Nguyễn Thị Hồng trả cho ông Lê Văn Thành số tiền 2.334.850.000đ ngay sau khi án có hiệu lực pháp luật.

Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về án phí.

Ngày 23/6/2011, ông Bùi Anh Tuấn đại diện theo ủy quyền cho ông Bạch, bà Hồng kháng cáo toàn bộ Bản án sơ thẩm.

Tại Bản án dân sự phúc thẩm số 1223/2011/DS-PT ngày 21/9/2011, Tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh quyết định sửa Bản án sơ thẩm.

1. Không chấp nhận yêu cầu đòi nợ của ông Lê Văn Thành đối với ông Nguyễn Văn Bạch và bà Nguyễn Thị Hồng số tiền 2.334.850.000đ.

2. Công nhận sự tự nguyện của ông Trân Quang Nhựt trả cho ông Lê Văn Thành số tiền 2.334.850.00đ (trong đó, tiền vốn là 2.000.000.000đ và tiền lãi là 334.850.000đ) ngay sau khi án có hiệu lực pháp luật.

Tòa án cấp phúc thẩm còn quyết định về án phí.

Ông Thành có đơn đề nghị giám đốc thẩm Bản án phúc thẩm nêu trên.

Tại Kháng nghị số 342/2014/DS-KN ngày 16/9/2014, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đề nghị Tòa Dân sự Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm, hủy Bản án dân sự phúc thẩm nêu trên và hủy Bản án dân sự sơ thẩm số 27/2011/DS-ST ngày 10/6/2011 của Tòa án nhân dân quận 1, thành phố Hồ Chí Minh; giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân quận 1, thành phố Hồ Chí Minh xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

Tại phiên tòa giám đốc thẩm, Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao nhất trí với Kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

Sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án, Kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, ý kiến của Kiểm sát viên và sau khi thảo luận,

XÉT THẤY

Tuy vợ chồng ông Nguyễn Văn Bạch, bà Nguyễn Thị Hồng có ký các “Họp đồng thế chấp tài sản” ngày 15/4/2009 và ngày 16/7/2009, thế chấp căn nhà số 30 Lê Thị Hồng Gấm, phường Nguyễn’piái Bình, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh (căn nhà này cũng đang được thế chấp tại Ngân hàng Công thương - Chi nhánh quận 1) để vay của ông Lê Văn Thành 02 lần tổng cộng là 2.000.000.000đ. Tại các hợp đồng này ông Trần Quang Nhựt đều ký tên dưới mục người làm chứng.

Tuy nhiên, ông Bạch, bà Hồng cho rằng, không vay tiền và cũng không nhận tiền của ông Thành, ông bà chỉ thế chấp nhà để ông Nhựt vay tiền của ông Thành, ông Nhựt là người vay tiền và là người nhận tiền từ ông Thành. Tại; phiên tòa phúc thẩm, bà Nguyễn Đinh Hải Yến là người đại diện theo ủy quyền, của ông Thành thừa nhận khi giao nhận tiền vay thì ông Nhựt là người nhận tiền và ông Nhựt cũng là người trả tiền lãi cho ông Thành. Quá trình giải quyết vụ án, ông Nhựt xác định ông là người hỏi vay tiền ông Thành, nhưng ông Thành yêu cầu phải có tài sản thế chấp, nên ông Nhựt đã thỏa thuận với ông Bạch thế chấp tài sản của ông Bạch cho ông Thành, ông Bạch là người ký họp đồng vay và nhận tiền của ông Thành, còn ông Nhựt ký giấy vay lại tiền của ông Bạch, nhưng ông Nhựt là người trả lãi hàng tháng cho ông Thành (trả lãi của 2 hợp đồng là 255.000.000đ). Ông Thành cũng thừa nhận giao 2.000.000.000đ cho ông Nhựt và nhận tiền lãi của ông Nhựt đến tháng 02/2010.

Như vậy, có căn cứ xác định ông Nhựt là người trực tiếp nhận tiền của ông Thành nhưng vợ chồng ông Bạch là người ký họp đồng vay và đồng ý thế chấp tài sản đảm bảo cho khoản vay, nên dù ông Nhựt có tự nguyện trả nợ ông ông Thành thay cho vợ chồng ông Bạch, thì ông Nhựt và vợ chồng ông Bạch cùng phải có trách nhiệm liên đới trả nợ cho ông Thành và cũng không loại trừ nghĩa vụ thế chấp tài của vợ chồng ông Bạch cho ông Thành để đảm bảo cho khoản vay 2.000.000.000đ của ông Thành. Tòa án cấp sơ thẩm chỉ buộc vợ chồng ông Bạch, bà Hồng trả nợ cho ông Thành, còn Tòa án cấp phúc thẩm công nhận sự tự nguyện của ông Nhựt trả tiền cho ông Thành đều không đúng.

Vì các lẽ trên và căn cứ vào khoản 2 Điều 291, khoản 1 Điều 296, khoản 3 Điều 297, Điều 299 Bộ luật tố tụng dân sự.

QUYẾT ĐỊNH

Hủy Bản án dân sự phúc thẩm số 1223/2011/DS-PT ngày 21/9/2011 của Tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh và hủy toàn bộ Bản án dân sự sơ thẩm số 27/2011/DS-ST ngày 10/6/2011 của Tòa án nhân dân Quận 1, thành phố Hồ Chí Minh về vụ án “Tranh chấp hợp đồng vay tài sản” giữa nguyên đơn là ông Lê Văn Thành với bị đơn là vợ chồng ông Nguyễn Văn Bạch, bà Nguyễn Thị Hồng; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là ông Trần Quang Nhựt.